احمد شریفی - جهاد دانشگاهی جهاد دانشگاهی
فاطمه حسینی - دانش آموخته بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
براتعلی مشکانی - دانشگاه علوم پزشکی مشهد
عبدالرضا باقری - گروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی دانشکده کشاورزی و پژوهشکده فناوری زیستی، دانشگاه فردوسی مشهد

هدف: بگونیا یکی از رایج ترین گیاهان زینتی در جهان است و امروزه توجه ویژه ای به استفاده از بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک در تولید اقام جدید با فرم های متنوع در این جنس شده است. این آزمایش با هدف بهینه سازی باززایی و انتقال ژن در این گیاه انجام شد تا زمینه ی لازم برای انتقال ژنهای ارزشمند را فراهم کند. مواد و روش­ها: ابتدا شاخه­زایی ریزنمونه های لایه سلولی نازک دمبرگ گونه B. soli-mutata در محیط کشت MS حاوی سیتوکینین های Kin یا TDZ (2/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) در ترکیب با NAA (0 و 2/0 میلی گرم در لیتر) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای همکشتی و تولید گیاهان تراریخته، ریزنمونه دمبرگ بگونیا با باکتری A. tumefacians نژاد LBA4404 حاوی ژنGUS  و ژن گزینشگر NPTII در محیط کشت MS حاوی یک میلی گرم در لیتر Kin و 2/0 میلی­گرم در لیتر NAA کشت شد. برای تایید تراریختی گیاهچه­های بدست آمده، از واکنش زنجیره ای پلیمراز با آغازگر های ژنهای GUS و VIR و آزمون ارزیابی Gus استفاده شد. نتایج: نتایج حاصل از این بررسی نشان داد به لحاظ باززایی شاخه سیتوکینین Kin نسبت به TDZ برتری دارد و اضافه کردن NAA به محیط کشت در هر دو تیمار سیتوکینین باعث بهبود تمام صفات شد. لذا برای همکشتی از محیط کشت حاوی یک میلی گرم در لیتر Kin و 2/0 میلی­گرم در لیتر NAA استفاده شد. طی فرایند تولید گیاهان تراریخته، بعد از 4 ماه همکشتی 2000 ریزنمونه با باکتری در محیط کشت انتخابی حاوی 50 میلی گرم در لیتر کانامایسین، در مرحله سازگاری 17 گیاهچه بدست آمد که تراریختی 7 گیاهچه با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز و آزمون ارزیابی Gus تایید شد. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد درصد تراریزش در این گیاه پایین است و بهینه کردن شرایط برای افزایش کارایی انتقال ژن در آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

آگروباکتریوم, باززایی, بگونیا, تراریختی