سمیه طایفه علی اکبرخانی - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
سید کمال کاظمی تبار امیر کلایی - دانشیار، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران
ولی اله قاسمی عمران - استادیار، پژوهشکده ژنتیک دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران
ناصر مهنا - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

در این پژوهش، القای ریشه مویین از دو ریزنمونه برگ و ساقه دو گونه زوفای دارویی (H. officinalis) و زوفای باریک برگ (H. angustifolius) توسط چهار سویه آگروباکتری شامل A4، ATCC15834،LB9404  و 2656 و در سه محیط کشتMS  و MS2/1 وB5  آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. هر دو ریزنمونه برگ و ساقه در سه محیط کشت تولید ریشه مویین کردند. ماهیت تراریختی ریشه­های مذکور از طریق ردیابی بخشی از ژن rol B وارد شده به ژنوم ریشه های تراریخت با استفاده از PCR به اثبات رسید. نتایج نشان داد سویه­های مختلف Agrobacterium rhizogenesو محیط کشت در دو گونه زوفا اثر معنی داری بر درصد ریشه زایی و اندازه ریشه مویین داشتند. بیشترین درصد ریشه مویین (71) و طول ریشه (7/4 سانتی متر) در ریزنمونه ساقه گونه باریک برگ، با تلقیح سویه ATCC15834 حاصل شد. در گونه دارویی بالاترین درصد ریشه مویین (55) و طول ریشه مویین (6/1 سانتی متر) برای ریزنمونه برگ، با تلقیح سویه A4 به دست آمد. محیط کشت MS برای هر دو گونه زوفا مناسب­ترین بود. این نتایج می­تواند در انتقال ژن و کشت ریشه های مویین زوفا به منظور تولید تجاری متابولیت­های ثانوی مورد استفاده قرار گیرد.

آگروباکتریوم رایزوژنز, ریشه مویین, زوفا, محیط کشت