عارفه راستگو - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
محسن ثانی خانی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
عزیزاله خیری - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
میترا اعلایی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

در این مطالعه به­منظور بررسی اثر پرولین و اسید سالیسیلیک بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه استویا آزمایشی به­صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل پرولین در سه سطح (صفر، 1، 2 میلی­مولار) و اسید سالیسیلیک در سه سطح (صفر، 3/0، 6/0 میلی­مولار) بودند که به­صورت محلول پاشی برگی پس از استقرار نشا، در سه مرحله به فاصله 10 روز انجام شد. صفات مورد بررسی شامل سطح برگ، عملکرد وزن تر و خشک برگ و کل بوته در واحد سطح، کلروفیل (a،b و کل)، کاروتنوئید، فنل کل، فلاونوئید کل و درصد فعالیت آنتی­اکسیدانی بودند. تیمارها به­طور قابل­توجهی در صفات بالا نسبت به شاهد تاثیر­گذار بودند. بالاترین میانگین سطح برگ (cm239/5949)، عملکرد تر (g/m217/787) و خشک برگ (g/m25/228) و عملکرد تر (g/m223/1339) و خشک کل بوته (g/m252/327) در سطح تیمار 1 میلی­مولار پرولین به­همراه 3/0 میلی­مولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. کاربرد اثرات ساده غلظت­های 2 میلی­مولار پرولین و 6/0 میلی مولار اسید سالیسیلیک منجر به افزایش میزان کلروفیل a، b، کاروتنوئید و فلاونوئید کل شد. بالاترین میزان کلروفیل کل (mg/g fw23/5) در اثرات متقابل تیمار 2 میلی­مولار پرولین به­همراه 3/0 میلی­مولار اسید سالیسیلیک و بالاترین میزان فنل (mg/g dw94/19) در 1 میلی­مولار پرولین به­همراه 6/0 میلی­مولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. می­توان استنباط نمود که تیمار با پرولین و اسید سالیسیلیک با تاثیر بر فرآیندهای رشدی و فیزیولوژیکی، در افزایش عملکرد و تولید متابولیت­های ثانویه استویا موثر بودند.

اسید آمینه, اسید سالیسیلیک, عملکرد, کلروفیل, متابولیت های ثانویه