نقش سازه های کنترل رواناب و رسوب در حفاظت از منابع آب (حوضه آبخیز مندرجان)

یکی از بزرگترین مشکلات منابع طبیعی فرسایش خاک و تولید رسوب می باشد که این عوامل عموما تابع شرایط اقلیمی، پستی و بلندی خاک و کاربری اراضی می باشد. پر شدن سدها با رسوباتی که از سرشاخه های حوضه های ابخیز با سیلاب انتقال می یابند از معضلات سدهای ذخیره اب است. سازه های کنترل رواناب و رسوب در سرشاخه هاف با کنترل پیک سیلاب و استهلاک انرژی ان علاوه بر اینکه رسوبات در پشت انها تله اندازی می شوند، تخریب کف و دیواره آبراهه ها را کاهش می دهند و بار رسوبی سیلاب کاهش می یابد. در این راستا در حوضه آبخیز مندرجان با احداث سازه های کنترل رواناب و رسوب شامل 84 بند خشکه چین، 8 بند گابیون، 10 بند سنگ و سیمان، 8 بند خاکی و یک مورد دیوار ساحلی در سال 1372 ساخته و در سال 1392 مورد پایش و ارزیابی قرار گرفتند. با ساخت و نگهداری سازه ها در سرشاخه ها می توان، و بندهای خاکی به ترتیب 2530 سلامت سدهای ذخیره آب را تامین نمود. در تحقیق حاضر از امار بارندگی ایستگاه کلیماتولوزی چادگان و رسو بسنجی مندرجان طی سال های 1358 تا 1381 و نقشه کاربری اراضی و سیمای فرسایش با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال 1979 استفاده شده است. لذا اقدامات و فعالیت های متنوع ایخیزداری از جمله( بانکت و چکدم یا بندهای تاخیری) توانسته است در ترسیم و جلوگیری از فرسایش تاثیر مثبت و بسزایی داشته باشد. روش کار به صورت توصیفی-موردی همراه با بررسی های کتابخانه ای و میدانی می باشد.

Keywords:

آبخیزداری , فرسایش , بانکت , بندهای تاخیری , رسوب