تعیین تناسب اراضی در حوزه آبخیز ارزوئیه

ایران در منطقه خشک و نیمه خشک زمین واقع شده و در حال حاضر کم آبی مهمترین چالش زیست محیطی در این کشور محسوب می شود. از میان کاربری های مختلف، بخش کشاورزی بیشترین مصرف کننده آب در کشور است. بنابراین باید با بهینه سازی مصرف آب در این بخش، برای رفع این چالش چاره ای اندیشید. انجام مطالعات تناسب اراضی، رابطه بین استفاده از اراضی و واحد اراضی را مشخص می نماید و این طبقه بندی زیربنای توسعه کشاورزی پایدار می باشد. بدین منظور جمع آوری اطلاعات اقلیمی، مطالعات خاکشناسی، بررسی های اقتصادی، اجتماعی و همچنین تهیه و اصلاح جداول مخصوص نیازهای رویشی از نظر خاک مختص هر گیاه برای شرایط کشورالزامی است. به عبارتی می توان گفت این نوع اقدامات، به عنوان رکن اساسی مطالعات تناسب اراضی مطرح می باشند. در حال حاضر ایران بزرگترین تولید کننده و صادر کننده زعفران در جهان است. بیش از 95 % تولید جهانی این محصول گران بها به ایران اختصاص دارد. زعفران گیاهی است که از نظر نیاز آبی نسبت به بسیاری از محصولات کشاورزی دیگر توقع پایین تری دارد. بنابراین با توجه به بحران کم آبی، یکی از محصولاتی که می تواند در تغییر الگوی کشت مورد استفاده قرار گیرد، کشت گیاه زعفران است. این موضوع با توجه به وضعیت خشکسالی حاکم بر کشور، نکته حائز اهمیتی است.به منظور بررسی خصوصیات اراضی و تخمین مقدار تولید محصول زعفران به روش FAO ، نخست بررسی منابع در خصوص خصوصیات اراضی با گیاه مورد نظر انجام می گیرد. سپس با استفاده از نقشه های خاک و بازدید صحرایی مناطق تحت کشت، محل های اجرای طرح در مناطق مهم تحت کشت انتخاب و نمونه برداری انجام می شوند. بر روی نمونه های خاک، آزمایش های فیزیکی و شیمیایی انجام و برای هر نقطه (باغ)، پرسش نامه های کاربری اراضی تهیه می شوند. با بررسی روابط رگرسیونی چند متغیره بین خصوصیات خاک و عملکرد، پارامترها در گروه های مختلف طبقه بندی خواهند شد. برای مشخص نمودن بهترین رابطه رگرسیون، مشخصات خاک به عنوان متغیر مستقل و عملکرد به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می شود. سپس روابط مختلف رگرسیونی بدست آمده بررسی شده و بهترین معادله رگرسیون انتخاب می شود. برای درجه بندی خصوصیات اراضی مختلف از عملکرد باغات، ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک استفاده می شود. مرز بین رده مناسب ( S ) و نامناسب ( N ) با استفاده از منحنی فوق الذکر (منحنی عملکرد با ویژگی خاک) تعیین میشود و از عملکرد (مولفه عملکرد) به منحنی عمود و سپس به مولفه مربوط به پارامتر نیز عمود می شود و مقدار آن مرز بین رده مناسب و نامناسب ( S با N ) را نشان خواهد داد. در نهایت جداول نیازهای رویشی برای زعفران در سطح کشور تهیه و ارائه می شود.