ابوذر سورنی - دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
سید علیرضا سلامی - استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
محمد رضا فتاحی مقدم - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

گیاه شاهدانه یکی از مهم ترین گیاهان ازنظر اقتصادی برای تولید دارو، غذا، فیبر و روغن است. بااین حال نبود نشانگرهای کافی و موثر ریزماهواره، گسترش بررسی های ژنتیکی این گیاه را محدود کرده است. در این پژوهش داده های ترنسکریپتوم برای شناسایی و معرفی ریزماهواره­ها به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تفکیک رقم ها و جمعیت­های فیبری و دارویی استفاده شد. بر پایه این داده ها 3388 مکان ریزماهواره از 1402 توالی در رقم فیبری و 10381 مکان از 4743 توالی در رقم دارویی شناسایی شد. در میان این نشانگرها موتیف های سه نوکلئوتیدی و پس از آن تک و دو نوکلئوتیدی بالاترین فراوانی را نشان دادند. آغازگرهای مناسب برای افزونش 234 ریزماهواره از 152 توالی منحصر در رقم فیبری و 1543 ریزماهواره از 1372 توالی مختص در رقم دارویی طراحی شدند. این بررسی نخستین ارزیابی در مقیاس گسترده برای شناسایی نشانگرهای ریزماهواره از توالی­های ترنسکریپتوم در گیاه شاهدانه است. تاثیر این نشانگرهای مولکولی می­تواند با استفاده از جمعیت­های موجود در ایران آزمون و ارزیابی شده و کارایی آن­ها در اصلاح این جمعیت­ها بررسی شود.

بررسی های ژنتیکی, تیپ دارویی, ریزماهواره ها و فیبری, موتیف دو نوکلئوتیدی