اعظم سیدی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
یوسف حمیداوغلی - دانشیار و استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمود قاسم نژاد - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
نسرین قربان زاده - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

پساب تولیدی از کارخانه روغن کشی زیتون ناشی از سه مرحله (فاز) فراوری و تولید یک فرآورده با بار آلایندگی بالا است که در فرآیند استخراج روغن زیتون تولید می­شود. ازآنجایی که میزان زیادی آب، مواد آلی و مواد مغذی برای رشد گیاهان دارد می­توان در باغ­های زیتون به عنوان یک راه­حل برای دفع آن استفاده کرد. در این پژوهش، درختان زیتون دو رقم زرد و روغنی محلی (روغنی) با چهار سطح پساب (0، 90، 190 و 380 لیتر به ­ازای هر درخت) در دو سال تیمار شدند. آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در منطقه منجیل استان گیلان اجرا شد. نتایج بررسی ها نشان داد، کاربرد پساب به­ویژه در سطوح بالا، کربن آلی، تنفس میکروبی، کربن زیست توده میکروبی و فعالیت آنزیم دهیدروژناز خاک را افزایش داد، تاثیر مثبتی بر عملکرد میوه داشت. همچنین کیفیت روغن زیتون را از نظر اسیدهای چرب آزاد و ارزش پراکسید، بهبود بخشید اما تاثیری بر درصد روغن در ماده خشک نداشت. ویژگی­های زیستی (بیولوژیکی) خاک محل کشت دو رقم متفاوت بود. همچنین تفاوت معنی­داری بین دو رقم از نظر کیفیت روغن وجود داشت. کیفیت روغن هر دو رقم و تحت سطوح مختلف تیمار با پساب در محدوده روغن زیتون طبیعی ممتاز و فوق ممتاز بود.

ارزش پراکسید, تنفس میکروبی, روغنی, زرد, کربن آلی