بررسی تنوع ژنتیکی برخی توده های هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.) بر پایه صفات ریخت شناختی و فیتوشیمیایی میوه و بذر

در این تحقیق هفده توده هندوانه ابوجهل (حنظل) از مناطق مختلف ایران در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات گروه مهندسی علوم باغبانی دانشگاه تهران کشت شدند. برخی ویژگی­های ریخت شناختی (مورفولوژیکی) میوه و نیز ترکیب های فنلی و کارتنوئیدی و همچنین میزان اسیدهای چرب بذر آن­ها ارزیابی شدند. بر پایه نتایج بیشترین شمار میوه در بوته و عملکرد در توده ارزوئیه مشاهده شد، درحالی که بیشترین وزن تک میوه در توده خوراسگان 5 مشاهده شد. بیشترین میزان ترکیب های فنلی در میوه­های توده کرمان و یزد (88 میلی­گرم اسیدگالیک در گرم وزن خشک) وجود داشت و بالاترین ترکیب های کارتنوئیدی در توده­های اراک و اهواز (85 میکروگرم در میلی­گرم وزن خشک) وجود داشت. بیشترین محتوای اسید چرب لینولئیک در بذر توده ارزوئیه (4/72%) و بیشترین میزان اولئیک اسید در توده خوراسگان 2(8/13%) مشاهده شد. وزن میوه با قطر میانبر (مزوکارپ) مرکزی و میانبر حاوی بذر همبستگی مثبت به نسبت بالایی (69/0=r) داشتند. بین میزان اسید استئاریک و طول بذر همبستگی منفی بالایی (775/0-=r) وجود داشت که بذرهای کشیده­تر حاوی میزان اسید استئاریک کمتری بودند. در تجزیه خوشه‎ای، در فاصله 5 واحد بر پایه روش وارد توده ها در چهار گروه قرار گرفتند و یک توده از کرمان به طور جداگانه در یک خوشه قرار گرفت که میزان ترکیب های فنولی بالایی داشت. تنوع بالا در صفات میوه و میزان ترکیب های فیتوشیمیایی می توان استنباط کرد، هندوانه های ابوجهل در کشور تنوع بالایی دارند و بر پایه عملکرد و رشد مناسب بوته ها امکان زراعی کردن این محصول وجود دارد.

Keywords:

اسید چرب , تجزیه خوشه ای , ترکیب های فیتوشیمیایی , فنل