حمید خدادادی - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ابوالقاسم نبی پور - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
شادی هاشم نیا - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان، ایران
بهادر شجاعی - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان، ایران

زمینه مطالعه: مطالعه بافت­زایی و بافت­شناسی اندام­های مختلف، یک روش آزمایشگاهی مفید و کاربردی جهت دستیابی به اطلاعات پایه و کارآمد در راستای آشنایی دقیق­تر با روند رشد و نمو اندام­ها در طول دوره­ی جنینی، شکل و نوع ساختارهای آن در هر مرحله از این دوره و همچنین آشنایی با ساختار بافتی در گونه­های مختلف جانوری بوده­است. با توجه به قابلیت موجود در این دست مطالعات، ما می­توانیم از آن به عنوان یک روش کاربردی دقیق برای به­دست آوردن زمان­بندی­های حساس تشکیل هر اندام و شناخت بهتر ساختار بافتی آن استفاده نمائیم. هدف: مطالعه روند بافت­زایی کبد در جنین قرقاول بود. روش کار: شصت تخم نطفه­دار در دستگاه جوجه­کشی قرار داده شد و از روز 5 تا آخر دوره انکوباسیون نمونه­گیری انجام شد. نمونه­های کبد اخذ شده در محلول بافر فرمالین 10 درصد فیکس و مقاطع بافتی تهیه شده به روش­های هماتوکسیلین و ائوزین و پریودیک اسید شیف و تری کروم ماسون رنگ آمیزی شدند. نتایج: در این مطالعه پارانشیم کبد و تغییرات سلول­های کبدی و ذخیره گلیکوژنی آن­ها و نیز زمان ظهور کانالیکول­ها، مجاری صفراوی، سیاهرگ­های مرکزی و فضاهای پورت مورد بررسی قرار گرفت. کانالیکول­های صفراوی در روز پنجم و سلول کوپفر در روز هشتم دوره انکوباسیون مشاهده شدند. واکنش مثبت به رنگ آمیزی پاس در روزهای اول دوره فقط در هپاتوسیت­های مرکزی قابل رویت بود اما از روز نهم به بعد در تمام سلول­های کبدی به چشم می­خورد. این در حالی بود که تا آخر دوره دو بار کاهش در واکنش پاس ملاحظه گردید. نتیجه گیری نهایی: اختلاف در روزهای شکل­گیری اندام­ها و ساختارهای مختلف در پرندگان گوناگون، به اختلاف در طول دوره انکوباسیون و یا اختلافات گونه­ای مربوط می­شود. در این تحقیق به عنوان اولین مطالعه بر روی بافت­زایی کبد قرقاول، شکل­گیری این ارگان از روز پنجم تا آخر دوره جنینی بررسی شد و مشاهده گردید که روند تکامل و بافت­زایی کبد تا روز هجدهم دوره به اتمام می رسد.

بافت زایی, هیستوشیمی, کبد, جنین, قرقاول