سمیه پور باقر - دانشجوی دکترای معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
حمید رضا عظمتی - استاد دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران
بهرام صالح صدق پور - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

مساله استرس یا فشار روانی از جمله مسائل مطرح قرن حاضر است و تاثیرات عوامل محیطی - کالبدی فضاها به عنوان جزئی از عوامل موثر برون فردی بر استرس افراد، انکارناپذیر است. از سوی دیگر، مساله استرس در فضاهای آموزشی نیز مساله­ای مطرح و دارای اهمیت می­باشد. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی و مطالعه دیدگاه متخصصان درباره عوامل موثر بر کاهش استرس استفاده­کنندگان در فضاهای آموزشی و بررسی عوامل مستخرج در معماری مدارس ایرانی- اسلامی است؛ با تکیه بر اینکه معمار این دوره پایبندی به اصول و ارزش­های متعالی را متضمن آرامش می­دانسته است. پژوهش به صورت کمی-کیفی انجام شده و از تکینک دلفی بهره گرفته است و درنهایت از دیدگاه متخصصان پنج عامل اصلی به مثابه عوامل موثر بر کاهش استرس و فلسفه جاودانگی آرامش در فضاهای آموزشی، استخراج گردیده­اند. این عوامل شامل: مکان­یابی فضای آموزشی، نقش سیستم مدیریتی در ایجاد فضاهای رفاهی افراد، تاثیر سرزندگی در تعاملات بین فردی، نقش محیط جامعه و هم جواری ها در احساس امنیت و نقش فضاهای جمعی در ارتباطات کاربران فضاهای آموزشی هستند. لذا با استناد بر عوامل مستخرج، به پژوهش و مقایسه تطبیقی نتایج حاصل از تحلیل­ها با نمونه­هایی از مصادیق موجود در بناهای مدارس ایرانی- اسلامی پرداخته شده و تشریح گردیده است.

دیدگاه متخصصان, معماری مدارس ایرانی- اسلامی, فلسفه جاودانگی آرامش, کاهش استرس افراد