فاضل فرنوش - دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، سمنان، ایران
محتبی خدادادی - گروه روانشناسی، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران
شهناز نوحی - استادیار، گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، سمنان، ایران

مقدمه: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر فن آوری واقعیت مجازی و ذهن­آگاهی- پذیرش بر خودکارآمدی اجتماعی و نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بود . روش: در این پژوهش که با روش نیمه­آزمایشی دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون انجام شد، تعداد 30 نفر از مراجعین یکی از کلینیک­های مشاوره تهران به صورت در دسترس و بر مبنای مصاحبه اولیه تشخیصی و نقطه برش مقیاس اضطراب اجتماعی، مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی تشخیص داده شدند، انتخاب و با روش انتساب تصادفی در دو گروه 15 نفره گمارش شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس خودکارآمدی برای موقعیت های اجتماعی گودییانو و هربرت و پرسشنامه اضطراب اجتماعی کانور و همکاران بود. نتایج با استفاده از روش­ تحلیل کوواریانس و نرم­افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروه درمان مبتنی بر واقعیت مجازی و گروه درمان ذهن­آگاهی- پذیرش از نظر خودکارآمدی اجتماعی تفاوت معنادار وجود دارد و درمان ذهن­آگاهی-پذیرش اثربخش تر است. دیگر نتایج نشان داد که دو گروه درمان واقعیت مجازی و ذهن­آگاهی-پذیرش تفاوت معناداری در اختلال اضطراب اجتماعی ندارند. نتیجه گیری: درمان مبتنی بر واقعیت مجازی و ذهن­آگاهی-پذیرش بر خودکارآمدی اجتماعی و اختلال اضطراب اجتماعی اثربخش هستند و می توان از آنها برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی استفاده کرد، اما برای افزایش خودکارآمدی اجتماعی درمان ذهن­آگاهی- پذیرش مناسب تر است.

درمان مبتنی بر فن آوری واقعیت مجازی, درمان ذهن آگاهی- پذیرش, خودکارآمدی اجتماعی, اختلال اضطراب اجتماعی