مونا شیورانی - دانشجوی دکتری روان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
پرویز آزادفلاح - دانشیار، گروه روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
علیرضا مرادی - استاد، گروه روان شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
حسین اسکندری - دانشیار، گروه روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

مقدمه: اختلال استرس پس ­از­ضربه، یک اختلال اضطرابی تضعیف­کننده است که تعداد قابل توجهی از بازماندگان ضربه­های روانشناختی بزرگ را مبتلا می­سازد و موجب بروز اختلالاتی در حافظه­ سرگذشتی می­شود. هدف پژوهش حاضر بررسی بهبود حافظه­ سرگذشتی و مولفه­های مرتبط، به واسطه درمان­ مواجهه­روایی بود. درمان­مذکور، شامل بسیاری از مولفه­های مواجهه­سازی، به علاوه مولفه­هایی از درمان مبتنی ­برشواهد است. روش: 24 نفر از زنان تهرانی با تجربه خیانت­همسر و دارای استرس­پس­از­ضربه، با جایگزینی تصادفی در گروه­های کنترل و آزمایش قرار گرفتند. همه­افراد، مورد مصاحبه­بالینی قرار­ گرفتند، سپس مقیاس تجدید نظرشده تاثیر رویداد (IES-R)، آزمون حافظه­ سرگذشتی، آزمون تعیین­اهداف و آزمون جملات بیست­گانه را تکمیل­کردند و مصاحبه حافظه­سرگذشتی از ایشان گرفته شد. گروه آزمایش هشت جلسه درمان را پشت­سر گذاشتند و گروه کنترل مداخله درمانی دریافت نکردند، سپس افراد هر دوگروه، مقیاس و سه­آزمون را دوباره بلافاصله پس از درمان و سه­ماه پس از آن تکمیل نمودند و به مصاحبه حافظه سرگذشتی پاسخ دادند. داده­ها با استفاده از آزمون­تحلیل واریانس ­اندازه­های مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته­ها: نتایج تحلیل­آماری نشان­داد استرس­ پس ­از ­ضربه در گروه­آزمایش، بلافاصله پس­ازدرمان و سه­ماه پس­ازآن به­طور­معنادار کاهش پیداکرد. میزان­اختصاصی­بودن حافظه­سرگذشتی افزایش­معنادار ­داشت. محتوای غیرمرتبط با ضربه و بارهیجانی مثبت در تعریف­ازخود در گروه­آزمایش به­طورمعنادار افزوده شد. میزان استقلال اهداف­بیان­شده تغییر چشمگیری نشان نداد. نتیجه­گیری: موفقیت درمان مواجهه روایی در بهبود نشانه­های استرس پس از ضربه، موید این است که خاطره ضربه به خوبی در حافظه سرگذشتی یکپارچه شده است و با شکسته شدن شبکه ترس و دسترسی به جزئیات حافظه سرگذشتی، اختلالات مرتبط با این حافظه نیز بهبود یافته اند.

اختلال استرس پس از ضربه, حافظه سرگذشتی, تعریف خود, درمان مواجهه روایی, خیانت همسر