حمید ضرغام بروجنی - دانشیار مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبایی (نویسنده مسئول)
فائزه اسدیان اردکانی - استادیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه یزد

گردشگری یکی از مهم ترین عوامل مولد ثروت و اشتغال در دنیای امروز است. در میان اشکال متنوع گردشگری، گردشگری دینی از گونه های اصلی آن در ایران محسوب می شود. گردشگری دینی قادر است از شناخت، توسعه و پایداری دریچه های نوینی را بر روی جوامع گردشگرپذیر بگشاید؛ ازاین رو توسعه آن ضرورتی واجب است. هدف این مقاله ارائه چارچوب جامعی برای شناسایی و بررسی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم هریک از عوامل موثر بر توسعه گردشگری دینی در جمهوری اسلامی ایران است.به این منظور، ابتدا با مرور پیشینه و نظرخواهی از خبرگان این حوزه، عوامل موثر بر توسعه گردشگری دینی شناسایی شد و در ادامه، این عوامل با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM)، سطح بندی شد. با توجه به نتایج به دست آمده، عوامل تدوین قوانین و مقررات و داشتن نگاه سیستمی ، اساسی ترین عوامل در مدل توسعه گردشگری دینی است که باید موردتوجه جدی مدیران این صنعت قرار گیرد. نتایج این پژوهش به سیاست گذاران کمک می کند بتوانند برای توسعه گردشگری دینی مسیر مناسب تری انتخاب کنند.

گردشگری, توسعه گردشگری, گردشگری دینی, مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM).