فروغ علی زاده صنمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محسن مسعودیان - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مجتبی صانعی - دانشیار گروه مهندسی رودخانه و سواحل پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

پژوهش حاضر به بررسی آزمایشگاهی افت انرژی جریان عبوری از سرریز- دریچه نیم استوانه ای متمرکز شده است. پارامترهای تاثیرگذار بر سیستم مورد مطالعه در قالب شناسه های بدون بعد با استفاده از تئوری پای پکینگهام به دست آمده است. آزمایش ها در یک کانال آزمایشگاهی مستطیلی به طول 8 متر، عرض 282/0 متر و عمق 3/0 متر بر بستر صاف در آزمایشگاه پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، با استفاده از مدل های فیزیکی با قطرهای 70، 120 و 160 میلی متر در ارتفاع بازشدگی-های مختلف بین صفر تا شعاع سازه و در دبی های متفاوت انجام شده اند. نسبت ارتفاع سازه به عرض کانال محدوده 57/0 > D/B > 25/0 و جریان ورودی در محدوده 55/0 > > 08/0 می-باشد. نتایج پژوهش نشان می دهند در تمام زوایای قرارگیری سازه پارامتر بی بعد در هر دو حالت انحناء بالادست و پایین دست با افزایش عدد فرود و پارامتر بی بعد به صورت خطی کاهش می یابد. در یک ( ) و عدد فرود ثابت، پارامتر بی بعد در حالتی که انحنا سرریز- دریچه نیم استوانه ای به سمت بالادست می باشد به علت جمع شدگی تدریجی خطوط جریان و در نتیجه کاهش افت ورودی کمتر از حالتی است که انحنا سرریز- دریچه نیم استوانه ای به سمت پایین دست است. همچین نتایج نشان دادند که علاوه بر زاویه قرارگیری انحنای نیم استوانه نسبت به افق، قطر سازه نیز بر میزان افت انرژی عبوری از سازه ترکیبی نیم-استوانه ای موثر می باشد.

افت, سازه نیم استوانه, هیدرولیک جریان, سرریز- دریچه