علیرضا عمادی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
معصومه خادمی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ساحله کاکویی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

منحنی فرمان به عنوان الگوی اصلی بهره برداری از مخازن سدها در ماه های مختلف سال و در وضعیت های مختلف ذخیره مخزن، تعیین کننده مقدار رهاسازی از مخزن می باشد. در این پژوهش به منظور برنامه ریزی و مدیریت صحیح منابع آب، مدل های سیاست بهره برداری استاندارد و آبدهی تهیه شد که بهره برداری از مخزن را به حجم ذخیره ی آن در ابتدای دوره ارتباط دهد. برای بررسی کارایی این مدل ها در تهیه منحنی فرمان، سد مخزنی شهید رجایی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه میزان آبدهی رودخانه در محل سد و آبدهی حوضه میانی حد فاصل سد مخزنی شهید رجایی و سد انحرافی تجن در نظر گرفته شد. در مدل تهیه شده چند گزینه مورد بررسی قرار گرفت. در این گزینه ها فرض شد که 100 درصد نیاز شرب، صنعت و زیست محیطی و 40 تا 80 درصد نیاز کشاورزی که حوضه میانی قادر به تامین آن نیست، از مخزن سد تامین شود. در مدل های SOP و آبدهی، متوسط سالانه ی کمبود آب به ترتیب 6/23 و 16/15 میلیون متر مکعب بدست آمد. میانگین و حداقل اعتمادپذیری در مدل آبدهی نسبت به مدل SOP به ترتیب 81/3 و 29/52 درصد بیشتر می-باشد. همچنین حداکثر آسیب پذیری در مدل آبدهی نسبت به مدل SOP 80 درصد کمتر است.

مدل آبدهی, منحنی فرمان, قابلیت تامین, سد مخزنی شهید رجایی