تعیین شاخص های بافری و نیاز استاندارد فسفر در چهار ردیف ارضی مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از همدماهای جذب سطحی (مطالعه موردی: اصفهان و شهرکرد)

واکنش های فسفر با اجزای مختلف خاک از نقطه نظر تغذیه گیاه و کارایی مصرف کودهای شیمیایی حایز اهمیت است. در این مطالعه شاخص های بافری فسفر در خاک های آهکی موقعیت های بالا، میانه و پایین شیب در دو ردیف ارضی مناطق خشک و نیمه خشک مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین شاخص های ظرفیت بافری فسفر در خاک، داده های جذب سطحی توسط چهار مدل لانگمویر، فروندلیچ، تمکین و ون های برازش داده شد. بیشترین ضرایب تبیین(994/0-865/0 R2=) را در تمام ردیف های ارضی مدل فروندلیچ به خود اختصاص داد. حداکثر جذب سطحی فسفر در نمونه ها با استفاده از مدل لانگمویر و فروندلیچ تعیین شد که بیشترین مقادیر در موقعیت پایین شیب اندازه گیری شد. شاخص های حداکثر جذب تنها با آلومینیوم (73/0r=)و آهن (66/0r=) قابل استخراج با دی تیونات (Ald و Fed )ارتباط معنی داری را نشان دادند. بنابراین، قابلیت دسترسی فسفر در خاک های مورد بررسی تحت تاثیر میزان اکسیدهای آهن و آلومینیوم قرار دارد. موقعیت های پایین شیب بیشترین مقادیر شاخص های بافری خاک نظیر حداکثر ظرفیت بافری و ظرفیت بافری استاندارد را دارا بودند. این شاخص ها با Ald همبستگی معنی داری نشان دادند و سایر خصوصیات خاک نتوانستند تاثیری بر شاخص های بافری داشته باشند. همبستگی بالای بین شاخص های بافری خاک نشان می دهد که از هر یک از شاخص های بافری می توان در پیش بینی قابلیت استفاده فسفر در خاک بهره گرفت. با توجه به بیشتر بودن شاخص های بافری و نیاز استاندارد فسفر در موقعیت های پایین شیب (اراضی کشاورزی)، مدیریت صحیح کودهای فسفره در این اراضی جهت تولید محصول ضروری است.

Keywords:

جذب سطحی فسفر , شاخص های ظرفیت بافری , موقعیت زمین نما , نیاز فسفر