تدوین برنامه مدیریت بیابانزایی منطقه سبزوار

بیابانزایی یکی از بزرگترین چالشهای زیستمحیطی زمان حال به شمار میرود. هدف از این تحقیق ارائه برنامه مدیریت بیابانزایی بر اساس نقشه ریسک بیابانزایی میباشد. بعد از اینکه نقشه واحدهای کاری (رخساره ژئومورفولوژی) منطقه سبزوار تهیه گردید، در هر یک از آنها ارزشدهی بر اساس مدل MICD صورت گرفت و نقشه خطر بیابانزایی تهیه شد. از ضرب کلاس های خطر بیابانزایی (H) در کلاس های عناصر در معرض خطر (E) و کلاس درجه آسیب پذیری عناصر (V) عدد ریسک برای هر واحد کاری محاسبه شد که از کلاسبندی این اعداد، کلاس های ریسک (R) بدست آمد. سپس در هر واحد کاری، با استفاده از کلاسهای ریسک، شرایط منطقه و شاخصهای مهم بیابانزایی، راهکارها و برنامه های مدیریتی بیابان زایی ارائه شد. این راهکارها در قالب 4 راهبرد و 10برنامه مدیریت خطر بیابانزایی معرفی و نقشه برنامه مدیریتی برای منطقه سبزوار تهیه گردید. نتایج نشان داد که بیشترین (44/37 درصد) و کمترین (08/0 درصد) سطح منطقه مورد مطالعه را به ترتیب کلاس IIb و کلاس IIIc به خود اختصاص داده است. کلاس IIb دشت های رسی، مخروط افکنه ها و قسمت بزرگی از تپه های ماسه ای ارگ خارتوران را پوشش داد. شاخص های موثر در بیابانزایی این طبقه (IIb)، در اراضی با کاربری مراتع: پوشش گیاهی موثر در خاک و مقاومت فشاری خاک در شرایط خشک و در اراضی فاقد کاربری: آثار بادساییدگی خاک و آثار انباشت خاک بودند. با توجه به شاخصهای موثر در بیابان-زایی منطقه، برای کلاس IIb برنامه های مدیریتی چون بوته کاری، احیاء رویشگاه ها و احداث بادشکن پیشنهاد شد.

Keywords:

شدت خطر بیابانزایی , مدل MICD , ریسک , برنامه مدیریتی , منطقه سبزوار