الهه ترابیان مقدم - دانشجوی دانشگاه شهرکرد
مهدی نادری - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد
جهانگرد محمدی - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه شهرکرد
روح الله فتاحی - استادیار دانشگاه شهرکرد

شاخص فرسایندگی باران مهمترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک است.این پژوهش با هدف تعیین تغییرات مکانی و زمانی انرژی فرسایندگی باران در جنوب غرب ایران انجام شده است. خصوصیات بیش از 10000 رگبار مربوط به 27 ایستگاه سینوپتیک در جنوب غرب ایران مورد استفاده قرار گرفت و انژری جنبشی (E) و حداکثر شدت بارندگی 30 دقیقه ای (I30) رگبارها محاسبه ومتوسط شاخص فرسایندگی ماهیانه و سالیانه برای کلیه ایستگاه ها تعیین شد. پهنه بندی تغییرات مکانی به روش اسپلاین انجام گرفت. نتایج نشان دادند که ضریب فرسایندگی باران در ماه های مختلف از شمال به جنوب و از غرب به شرق کاهش می یابد. بالاترین و پایین ترین ضریب فرسایندگی سالیانه به ترتیب برابر 39/26 و 11/6 MJ.mm.ha-1.h-1.yr-1 و به ترتیب متعلق به ایستگاه های ایوان (استان ایلام) و ایستگاه بروجن (استان چهارمحال و بختیاری) می باشد. از نظر زمانی بالاترین ضریب فرسایندگی برابر با7/183 MJ.mm.ha-1.h-1.yr-1 است که در فصل زمستان رخ می دهد. وجود ضرائب همبستگی معنی دار بین میانگین های سالانه مقادیر بارش و شدت بارش و ضرائب فرسایندگی مرتبط با آن دوره های زمانی به ترتیب برابر 94/0 و 93/0 می باشند که تخمین میانگین های سالانه ضرائب فرسایندگی باران را به کمک مقادیر بارش تسهیل می نمایند. نتایج نشان دادند که استفاده از میانگین های بارش و شدت بارش سالیانه در یک مدل رگرسیون چندگانه برای بر آورد ضرائب فرسایندگی سالیانه قابل اعتمادتر از هنگامی است که از معادلات رگرسیون ساده برای این منظور استفاده شود.

پهنه بندی ضریب فرسایندگی باران, تغییرات زمانی و مکانی, جنوب غربی ایران