رها زارعی فرد - استادیار زبان شناسی دانشگاه جهرم
مهدی رضایی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون
منیژه دلاوری - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون

رابطه زبان و جنسیت در دهه های اخیر در حوزه های مختلفی ازجمله زبان شناسی اجتماعی و ادبیات موردتوجه پژوهشگران واقع شده است. متاسفانه در راستای شناخت و تحلیل دقیق فرهنگی براساس متون کهن فارسی، پژوهشی صورت نگرفته است. منظومه های غنایی از مهم ترین منابع نمود جنسیت ادبیات فارسی هستند. برای تحلیل زبان و جنسیت در ادبیات کلاسیک فارسی، دو منظومه ویس ورامین و خسرو وشیرین با دو رویکرد عمده به زبان و جنسیت، یعنی رویکرد تسلط و رویکرد تفاوت بررسی شده است تا مشخص شود که کدام رویکرد در دو منظومه مذکور ازنظر واژگان زنانه غالب است. روش تحقیق به هر دو شکل تحلیل کمی و کیفی صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نمایانگر این است که شمار واژگان زنانه در ویس و رامین بیشتر است و برخلاف تصور اولیه، رویکرد تفاوت در واژگان به کار رفته در هر دو منظومه نسبت به رویکرد تسلط بیشتر است و همچنین میزان رویکرد تفاوت در خسرو و شیرین بیشتر از ویس و رامین است. نتایج این تحقیق می تواند تا حدودی بازنمودی از جایگاه زنان آن روزگار نیز باشد.

زبان, جنسیت, ویس و رامین, خسرو و شیرین, رویکرد تسلط, رویکرد تفاوت