علی اکبر صفدری - کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی
سیدمحمد تاجبخش فخرابادی - tajbakhsh.m@gmail.com
زهرا محمودی - کارشناس مهندسی منابع طبیعی

ارگ توده ای از تپه های ماسه ای فعال، نیمه فعال و غیرفعال و اکثرا عاری از پوشش گیاهی می باشد که بطور کلی شکل تپه ها پیچیده و نامشخص بوده و منطقه وسیعی را رد بر میگیرد حوزه ابخیز مختاران بیرجند بدلیل داشتن مناطق کوهستانی مرتفع در شمال ، جنوب و شرق حوزه از یک سو و از سوی دیگر وجود دشتهای وسیع هموار و بادهای شدید با تپه های ماسه ای فعال و رخساره های حساس ژئومرفولوژی سبب شده که فرسایش بادی نیز دارای اهمیت ویژه ای باشد شناخت مرفولوژی تپه های ماسه ای ارگ مختاران و بررسی تغییرات آن در طول زمان از مهمترین اهداف مطالعه حاضر می باشد بدین منظور ضمن بررسی دلایل تشکیل ارگ مرفولوژی تپه های ماسه ای موجود در ارگ نیز مطالعه گردید. سپس با استفاده از عکسهای هوایی قدیمی و تصاویر ماهواره ای وضعیت تغییرات ارگ مورد بررسی قراگرفت. درنهایت نیز با بررسی وضعیت وزش بادهای منطقه و رخساره های ژئومرفولوژی اطراف ارگ مناطق برداشت و حمل ماسه های بادی مشخص گردید. بررسی ها نشان داد که ازدلایل اصلی تشکیل ارگ در منطقه وجود رطوبت در حاشیه دق و افزایش دانسیته ذرات و همچنین افزایش شیب زمین به سمت دشت سرهای فرسایشی و اپانداژ می باشد.

ارگ، دق، فرسایش بادی، عکس هوایی، مختاران بیرجند