محمدتقی سازندگی - دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور قم

با توجه به وضعیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوره ی خلاقیت معاویه 60-41ق و ظهور گروه های انحرافی، و نیز پیدایش جریان ها و قیام های نظامی، امت اسلامی با چالش های جدی در عرصه ی فرهنگی و اجتماعی روبه رو بود و با برآمدن فرقه ها و نحله های ساختگی، وحدت و انسجام امت اسلامی دچار تفرقه شده بودند و جامعه با خطراتی مانند: نابودی ارزش های ناب اسلامی، تنازع و تضاد در بین افراد جامعه، از هم گسیختگی پیکره ی اسلام، ایجاد نارضایتی عموم مردم، افزایش قیام ها و شورش ها، روبه رو شده بود. این مقاله درصدد است تا با بررسی وضعیت تشیع در دوره ی خلاقیت معاویه 60-41 ه ق مشکلات و موانع تشیع و جریان های معارض با آن را واکاوی نماید. در این مقاله با بهره گیری از روش توصیف و تحلیل و براساس منابع کتابخانه ای با موضوع تاریخی، ملل و نحل و فرقه شناسی، تلاش شده است اوضاع شیعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در دوره ی معاویه بررسی شود. از نتایج ودستاوردهای این مقاله، تبیین و شناخت وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی شیعه و موانع و مشکلات ان در دوره ی حکومت معاویه است، بررسی و شناخت گروه های معارض شیعه در این دوره ی حساس و مهم، براساس گزاره های تاریخی، با در نظر گرفتن وضعیت سیاسی و اجتماعی شیعیان از جنبه های نوآوری این مقاله شمرده می شود.

امویان، خوارج، شیعه، غارات، مرجئه، معاویه بن ابی سفیان