مینو قره بگلو - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی - دانشگاه هنر اسلامی تبریز
حامد بیتی - عضو هیات علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سحر جعفری - دانش آموخته رشته معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز

با توجه به اینکه زمینه یا بستر مناسب برای رشد دانش آموزان از مدارس شروع می شود، فضای کالبدی مدرسه باید پاسخگوی توقعات، خواست ها و فعالیت های متعدد باشد. متناسب سازی فضای مدارس، می بایست اساسا در همه وجوه، فرآیندی کاربردی و نه صرفا نظری را طی کند. این مطالعه به دنبال تبیین زبان الگوی ویژگی های فضایی مدارس متوسطه شهر تبریز و شناسایی معیارهای طبقه بندی این الگوها است و از این رو از الگوی ویژگی های فضایی مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز می پرسد. جهت پاسخگویی به این پرسش، این نوشتار با رویکرد ترکیبی کمی–کیفی در گام اول به استخراج ویژگی های فضایی مطرح فضاهای آموزشی در مقیاس های مختلف از مقیاس کلان (ارتباط با شهر) تا خرد (کیفیت فضاهای داخلی) می پردازد. سپس با رویکرد کمی از طریق بررسی میدانی و اسناد و مدارک به نمونه گیری طبقه بندی شده از نظر جمعیتی و جنسیت از مدارس مقطع متوسطه سطح شهر اقدام می نماید. نهایتا با روش استدلال منطقی نتایج کیفی حاصل از مراحل پیشین که منجر به تبیین زبان الگوی ویژگی های فضایی مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز است را ارائه می نماید. نتایج تحقیق حاکی از این است که ویژگی های فضایی مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز مشتمل بر دو الگوی کالبدی-فیزیکی، عملکردی-رفتاری است که در مقیاس ها و سطوح مختلف کلان تا خرد قابل بحث می باشد. سه ویژگی زبان الگو شامل اجتماع ، مقیاس/ سلسله مراتب و سازگاری/پیوستگی در الگوی ویژگی های فضایی مدارس مقطع متوسطه شهر تبریز قابل خوانش است.

زبان الگو, ویژگی فضایی, مدارس مقطع متوسطه, تبریز