موانع تاریخی، اجتماعی و فرهنگی شکل گیری اعتماد تعمیم یافته در جامعه ایران در تاریخ معاصر

اعتماد مهم­ترین مولفه نظم اجتماعی و لازمه زندگی اجتماعی است و اعتماد تعمیم­یافته هم از لوازم روابط اجتماعی و توسعه و پیشرفت در جوامع پیچیده و مدرن امروزی. در ایران اما پژوهش­ها نشان می­دهد که میزان اعتماد تعمیم­یافته پایین و نیز در حال کاهش است. این پژوهش با روشی توصیفی - تحلیلی، پس از طرح مباحث نظری، در صدد پاسخ­گویی به علل و ریشه­های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی عدم شکل­گیری و گسترش اعتماد تعمیم­یافته در جامعه ایران و نیز عوامل کاهش آن برآمده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که مجموعه­ای از عوامل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی در این امر نقش داشته­اند. عللی چون استبداد طولانی مدت، تجددگرایی و مدرنیزاسیون بدون توجه به فرهنگ بومی، ساخت عمودی و آمرانه قدرت و تلاش­های ناکام برای اصلاحات در ساختار سیاسی از مهم­ترین موانع تاریخی؛ ساخت فرهنگی نامناسب، دورویی و نفاق، فرهنگ سیاسی مشارکت­گریز و تبعی و جریان تغییر ارزش­ها و با ارزش شدن ثروت از مهم­ترین موانع فرهنگی؛ و بی­توجهی به بعد نرم­افزاری و اجتماعی توسعه، ضعف نظام ­حکم­رانی، ترکیب جمعیتی متنوع و رقابت های شدید قومی، نابرابری­های گسترده، فساد در بدنه قدرت و سطح پایین سرمایه اجتماعی برون­گروهی از مهم­ترین موانع اجتماعی شکل­گیری اعتماد تعمیم­یافته در جامعه ایران در دوران معاصر بوده­اند.

Keywords:

استبداد , اعتماد تعمیم یافته , فرهنگ سیاسی , موانع تاریخی , نابرابری اجتماعی