مصطفی حبیبی ده شیخی - کارشناسی ارشد علوم کامپیوتر-هوش مصنوعی، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران
مرجان کوچکی رفسنجانی - دانشیار، دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران
زینب دل آرام - کارشناسی علوم کامپیوتر، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران

شبکه ویژه سیارMANET نوعی شبکه بیسیم میباشد که از مجموعه گره های سیار تشکیل شده است. در این نوع شبکه ها گره ها به صورت آزادانه حرکت میکند و توپولوژی شبکه دائما0 در حال تغییر است. یکی از رویکردهای موفق این زمینه، استفاده از هوش مصنوعی در مسیریابی به منظور بهبود پروتکلهای مسیریابی میباشد. در زمینه هوش مصنوعی، شاخهای به نام هوش جمعی به وجود آمده که از رفتار کلونی جانوران در طبیعت الهام گرفته شده است. به دلیل آنکه خصوصیات گره های یک شبکه سیار به رفتار کلونیها (مورچه ها، پرندگان، زنبورها، ماهیها و...) شباهت دارند، کلونیها توانستهاند کمک بزرگی در بهبود پروتکلهای مسیریابی شبکه های ویژه سیار نمایند. در این مقاله نیز با استفاده از الگوریتم کلونی زنبورعسل سعی در بهبود پروتکلHOPNET شده است. این بهبود در دو قسمت از پروتکل اعمال شده است: ساختار عامل مسیریاب مورچه زنبور1و کشف مسیر درون ناحیه ای. از نتایج شبیه سازی مشاهده شد که این روش توانسته تاثیر قابل مشاهدهای در پارامترهای ارزیابی عملکرد شبکه از جمله تاخیر،2 سربار مسیریابی،3 نرخ تحویل بسته4 و میزان مصرف انرژی 5در گره داشته باشد.

پروتکل مسیریابیHOPNET6، کلونی زنبور عسل،7 کلونی مورچگان،8 مسیریابی،9 شبکه های ویژه سیار.10(MANET)