بایسته های روشی در نگارش پایان نامه های علوم سیاسی: مطالعه موردی پایان نامه های دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران

فلسفه وجودی فصول روش تحقیق یا روش شناسی برای دستیابی به مساله تجدید پذیری ، شفاف سازی و اعتبارسنجی تحقیقات تجربی-تفسیری-انتقادی است. اگر این مساله به خوبی انجام نشود به راحتی می توان اصل تحقیقات را نیز مورد خدشه قرار داد. پژوهش حاضر با هدف کلی دستیابی به جنبه هایی از روش تحقیق در پایان نامه های دانشجویی (به ویژه پایان نامه های رشته علوم سیاسی و مطالعات منطقه ای) به طور خاص و به عنوان یک مطالعه موردی به بررسی روش شناختی پایان نامه های دانشکده مطالعات جهان می پردازد. از این طریق هم نقاط قوت و ضعف روشی این پایان نامه ها مشخص شده و هم زمینه ای هرچند کوچک برای ارزیابی وضعیت روش شناختی جامعه آکادمیک ایران در تحقیقات بعدی فراهم می گردد. این پژوهش، به طور خاص به بررسی میزان گرایش و اهتمام دانشجویان به تحقیقات تجربی-تفسیری-انتقادی ، میزان و نحوه تشریح ماهیت این روشها و تشریح نحوه کاربست عملی آنها می پردازد. بدین منظور، با اسفاده از روش تحلیل محتوای کمی از میان 453 پایان نامه منتشر شده، 137 پایان نامه به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که 26 درصد از پایان نامه ها از روشهای تجربی-تفسیری-انتقادی استفاده کرده و 18 درصد نیز به این تحقیقات گرایش داشتند. این میزان از استفاده و گرایش به روشهای فوق می تواند از توفیقات دانشکده مطالعات جهان محسوب شود زیرا در تحقیقاتی که در گذشته انجام شده است میزان کاربست این روشها به طور میانگین حدود 6 درصد (دلاوری، 1385، ص. 118) و یا حدود 12 درصد (سید امامی، 1389، ص. 145) بوده است.

Keywords:

تحلیل محتوا , دانشکده مطالعات جهان , روش تحقیق , روش های انتقادی , روش های تجربی , روش های تفسیری