فاطمه دست رنج - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک

نهج البلاغه به مثابه ی منشور حاکمیت دینی ، تصویر روشنی از کارکرد نقش های مختلف اجتماعی ارائه می کند. کارآمدی دین در اداره جامعه، در گرو ایفای وظایف نقش های اجتماعی به ویژه سه نقش عمده وتاثیر گذار زمامداران، علماو مردم است. از دیدگاه امام علی (ع) آسیب هایی که ممکن است از سوی زمامداران ، حاکمیت دینی را تهدید کند وزمینه ی تباهی و سقوط آن را فراهم آورد یا ناشی ازاخلاق وروحیات ناپسند آنان مانند قدرت طلبی و تمرکز گرایی؛ یا بهسبب عملکرد نادرست آنان مانند: عدم رعایت حقوق مردم و قانون گریزی است . از منظر امام علی (ع) علم موجب توسعهوبالندگی نظام اجتماعی در عرصه های گوناگون ومانعی جدی دربرابر پذیرش سلطه بیگانگان است؛ چنان که نقش عالماندینی به مثابه ی پشتوانه های فرهنگی حکومت دینی ، در اصلاح و افساد جامعه و به تبع آن حکومت دینی موثر است وخودفراموشی، ضعف علمی و بدعت گرائی مهمترین آسیب هایی است که از سوی آنان ، جامعه ی دینی را با چالش مواجه میکند. همچنین ، نقش توده ی مردم در نحوه عملکرد زمامداران و کیفیت حاکمیت قابل انکار نیست ؛ زیرا آگاهیوبصیرت آنان ورضایتمندی آنان ازعملکرد زمامداران، بستر تعالی حکومت ودوام واستمرارآن را فراهم می کند.

امام علی (ع)، نهج البلاغه ، نقش اجتماعی، آسیب شناسی، جامعه دینی وحکومت دینی