فاطمه عشقی - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
محمدعلی خوانین زاده - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
فاطمه سادات تهامی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

سیئه از واژه های پربسامد قرآنی است که بیشتر در پیوند با حوزه معنایی نافرمانی خدا در نظر گرفته شده است حال آنکه کاربردهای فراوان دیگری هم در قرآن دارد که تاکنون با رویکرد جامع معناشناسانه بدان پرداخته نشده و جایگاه آن در نظام معنایی قرآن تبیین نگشته است. در این پژوهش از روش معناشناسی ساختگرا استفاده شده است و با بررسی روابط مفهومی سیئه با دیگر مفاهیم به کاررفته در قرآن اعم از روابط مفهومی ترکیبی (همنشینی) و بدلی (جانشینی) به تحلیل معنایی این مفهوم و حوزه های معنایی آن پرداخته شده است. با توجه به روابط همنشینی روشن می شود که در قرآن سیئه در دو حوزه معنایی عمل بد با پیامد عقاب و پیشامد ناخوشایند به کار رفته است. بر محور جانشینی، سیئه در حوزه معنایی اول با ذنب ، منکر ، ظلم ، فاحشه ، خطیئه ، فساد در زمین و کید قرابت معنایی و با حسنه ، عمل صالح ، خیر و بر تقابل معنایی دارد؛ و در حوزه معنایی دوم با عذاب ، ضر ، مصیبه ، هلاک ، شر و خوف قرابت معنایی دارد و در تقابل معنایی با واژه های حسنه ، رحمه و خیر است. در نتیجه این پژوهش مهم ترین مولفه های معنایی سیئه در هر دو حوزه معنایی حاصل شده و تعریفی جامع از آن در نظام معنایی قرآن کریم ارائه شده است.

قرآن کریم, سیئه, سوء, معناشناسی ساختگرا, روابط مفهومی