حسین یزدانشناس - دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر
سیدمحسن هاشمی - دانشیار دانشکده سینماتئاتر دانشگاه هنر و استاد راهنمای رساله

مطالعه فیلم های سینمایی برای به دست آوردن و بحث درباره درون مایه های آنها که اغلب در چارچوب روش شناسی کیفی به انجاممی رسد، همواره با این مشکل مواجه است که استخراج آنچه در فیلم آمده بیشتر به دقت و سلیقه پژوهشگر وابسته است و با تغییرشرایط مشاهده، نتایج آن میتواند تغییرات بسیاری داشته باشد. داشتن چارچوبی برای مطالعه محتوای فیلم ها علاوه بر اینکه بر اساسپشتوانه های نظری به مطالعه آنها نظم و انسجام لازم را میدهد، باعث می شود با تغییر شرایط مشاهده نتایج آن کمتر تغییر کند و ازاین رو داده های حاصل دارای اعتبار و پایایی بیشتری باشند.درون مایه، مفهومی در نقد ادبی است که سابقه چندصد ساله در ادبیات نمایشی دارد و در آغاز قرن بیستم در آثار فرمالیست هایروس بازتعریف شد و کاربردهای تازه ای پیدا کرد. روایت فیلم، سرچشمه درونمایه های آن است؛ ولی از آنجا که فیلم سازان اغلبمی کوشند آنچه را در پس ذهنشان قرار دارد، در لفافه بیان کنند، فهم درون مایه از روایت چندان کار ساده ای نیست. در این پژوهشروشی برای تحلیل درون مایه فیلم های داستانی براساس سازه های روایی آنها شامل پی رنگ و شخصیت پردازی معرفی شده است. نتیجهاینکه با به کارگیری این روش استخراج درون مایه ها و دست یافتن به معانی ضمنی و نمادین آنها به صورتی روشمند و سازمان یافتهممکن می شود.

درون مایه، تحلیل کیفی، تحلیل گفتمان، فیلم سینمایی، سینمای ایران