علی رضا واعظی - استاد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
یاسین صالحی - دانشجوی دکتری علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
الدوز بخشی راد - دانشجوی دکتری علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

تعیین پراکنش مکانی در فرسایش آبکندی اولین گام در مدیریت خاک برای کنترل تخریب آن و کاهش عملکرد در زمین های زراعی می باشد. این رویکرد به ویژه در اراضی دیم مناطق نیمه خشک که در آنها فرسایش آبکندی می تواند به شدت تولید محصول را کاهش دهد بسیار مهم است. بنابراین این پژوهش به منظور بررسی پراکنش مکانی فرسایش آبکندی در اراضی دیم حوزه آبخیز قرنقوچای در شمال غرب ایران انجام پذیرفت. تشکیل فرسایش آبکندی در 900 کیلومترمربع از اراضی دیم مورد مطالعه قرار گرفت و ویژگی های آنها شامل عشق، عرض، طول و مساحت سطح زهکش در 36 شبکه در سطح 1 کیلومترمربع تعیین گردید. تغییرات مکانی تشکیل آبکندها با استفاده از تجزیه و تحلیل آنالیز سمی-واریوگرام و با استفاده از برازش مدل های تجربی به دست آمدلت نتایج نشان داد مدل گوسی می تواند به طور گسترده ای توزیع مکانی فرسایش آبکندی را تبییت کند این مدل کمترین ریشه مجموع مربعات 55 / 1 و بالاترین ضریب تبیین 72 = 2R را نشان داد کمترین واریانس تغییرات مکانی فرسایش آبکندی در بخش مرکزی منطقه مورد مطالعه مشاهده گردید و مقدار آن در مرزهای منطقه افزایش یافته این مدل توانست تغییرات مکانی فرسایش آبکندی را تا محدوده موثر 69 / 5 کیلومتر تخمین بزند.

سمی-واریوگرام، حجم آبکند، واریانس تخمین، اثر قطعه ای، فرسایش خاک