سجاد حسنی - کارشناسی مهندسی تکنولوژی معماری، دانشگاه فنی و حرفه ای پسران دارالفنون بجنورد

امروزه می توان با بکارگیری اقدامات موثر و کاربردی و حتی المکان کم هزینه و چند منظوره در مرحله قبل از بحران، به میزان زیادی از شدت و گستردگی خسارات وتلفات ناشی از خطرات نظامی و غیر نظامی طبیعی است کاست. از مهم ترین این اقدامات، استفاده از اصول پدافند غیر عامل به عنوان راه حلی جهت کاهش خطرپذیری در برابر خطرات مختلف و افزایش کارایی هنگام روبرو شدن با خطر است که باید در سطوح مختلف برنامه ریزی و از جنبه های مختلف منطقه ای، شهرسازی و معماری مورد توجه قرار گیرد. معماری و شهرسازی به عنوان یک واسطه قدرت دفاعی را بالا می برد و در ارضای نیاز به امنیت در سلسله مراتب پله ای مازلو اثر مثبت داشته و باعث بقای انسان می گردد. در اکستیکس واژه دفاع در مقابل دشمن تهدیدات انسان ساز و واژه ایمنی و حفاظت در مقابل تهدیدات طبیعی بکار می رود. با این رویکرد روانشناسانه به معماری و شهرسازی، بحث ایمنی باید در کلیه سطوح برنامه ریزی و طراحی از موضوعات کلان شهرسازی تا مدرن،فضاهای باز شهری و جزئیات فنی مد نظر قرار گیرد. در مقاله حاضر ابتدا خلاصه ای از مبحث طراحی فضاهای شهری بخصوص فضاهای باز و منظر شهری و موارد تاثیرگزار در طراحی آن آورده شده است. سپس به تعریف واژه پدافند غیر عامل پرداخته و پس از ان اصول و الگوهای اصلی مدنظر در پدافند غیر عامل که به نحوی در طراحی و برنامه ریزی معماری و به طور خاص معماری منظر شهری کاربرد دارند مطرح گردیده، سپس الزامات و تمهیدات برنامه ریزی و طراحی معماری منظر شهری به گونه ای که اصول پدافند غیر عامل در آنها مورد توجه قرار گرفته شده باشد ارائه گردیده و توصیه هایی در زمینه احجام والمان های پیرامونی طراحی پلان محوطه و فضای سبز نماها، دسترسی های عمده و سیر کولاسیون داخلی مطرح شده است. این مقاله با توجه به مطالب مبحث 21 مقررات ملی ساختمان با عنوان پدافند غیر عامل ارائه شده است. در انجام این تحقیق و جمع آوری مطالب روش کتابخانه ای بکار رفته است در روش کتابخانه ای از منابع مختلف بین المللی و داخلی پایگاه های اینترنتی معتبر و تجارب کشورهای پیشگام در رابطه با پدافند غیر عامل و معماری منظر شهری استفاده شده است.

طراحی شهری، پدافند غیر عامل، فضای سبز، بحران ، ایمنی ، حفاظت