احمد پاکتچی - دانشیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات قرآنی

. مفهوم قسم در قرآن کریم همواره از موضوعات مورد توجه قرآن پژوهان بوده و در این باب، به خصوص قالب تکرارشونده لا اقسم چالش گسترده ای را هم برای مفسران، هم برای نحویان ایجاد کرده است. این درحالی است که تحلیل های ارائه شده برای معنای لا اقسم در کاربردهای قرآنی در عمل از تکلف عاری نیست و نیاز به بازنگری نیاز دارد. در این مقاله با  ترکیبی از روش های معناشناسی تاریخی و معناشناسی فرهنگی معنای قسم بررسی می شود. پژوهش نشان می دهد که قسم در فرهنگ عرب عصر نزول، به سان برخی فرهنگ های دیگر بار معنایی منفی حمل می کرده است و معنایی بسیار نزدیک به نفرین و لعنت داشته است و از همین رو، ترکیب لااقسم در قرآن کریم، باید با همان ترکیب نحوی ظاهری در آن، به سوگند نخوردن بازگردانده شود.  

سوگند, مفردات قرآن, معناشناسی تاریخی, معناشناسی فرهنگی, ریشه شناسی