مهدی حشمتی جدید - دانشگاه جامع امام حسین(ع)
احمد مظفری - کارشناسی ارشد دانشگاه جامع امام حسین(ع)
جواد شمس الدینی - کارشناسی ارشد دانشگاه جامع امام حسین(ع)

یکی از مهم­ترین موضوعات مطرح در هر درگیری نظامی و به طور طبیعی در جنگ ایران و عراق راهبردهای کلان و ملی است که دو کشور برای رسیدن به نتیجه مطلوب خود در مدت درگیری نظامی اتخاذ کرده و تحرکات تهاجمی و تدافعی خود را بر آن بنیان نهاده­اند؛ کشف و تحلیل و ارزش­گذاری این راهبردها از مهم ترین علاقه­های کارشناسان و اندیشمندان حوزه های گوناگون از جمله نظامی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره است. تاکنون کارشناسان، نظریه پردازان و تحلیل­گران خارجی بسیاری از منظر راهبردی به جنگ ایران و عراق پرداخته و آثار متعددی را در این رابطه پدید آورده­اند؛ مزیت مطالعه و جستجوی این آثار آشنایی با دیدگاه ها و نظرات متفاوت درباره دفاع مقدس، عمق­بخشی به تحلیل های داخلی، تطبیق راهبردهای اتخاذ شده با یکدیگر و به روز رسانی تجربیات پیشین و همچنین در صورت لزوم پاسخ­دهی به شبهات مطرح شده آن ها است. هدف این مقاله تبیین و بررسی اجزا و عناصر راهبرد ملی دو طرف درگیر در جنگ از نگاه کارشناسان خارجی است. این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی بهره برده و راهبردهای ملی و مدیریت راهبردی هر دو کشور ایران و عراق در طول جنگ را از دیدگاه اندیشمندان بین المللی بررسی می­کند. به وسیله پژوهش و بررسی های انجام شده این نتیجه به دست آمده است که ماهیت جنگ ها از جمله جنگ ایران و عراق به دلیل تاثیرپذیری از شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت بوده و در نتیجه راهبردهای متفاوت و گوناگونی را از دو طرف درگیر در جنگ، سبب شده است.

دفاع مقدس, راهبرد, مدیریت راهبردی, راهبرد ملی