بهرام عین الهی معصوم - گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

نظریه بازدارندگی کلاسیک محدود به توضیح ثبات در روابط ابرقدرت­های دارای همپایگی راهبردی در سطح جهانی است، اما این نظریه قادر به تبیین عملکرد بازدارندگی در مناطق پیچیده و آشوبناک نیست. به عبارتی، در دوران جنگ سرد سامانه بازدارندگی تنها در روابط ابرقدرت­ها، درقالب بازدارندگی هسته­ای عمل می­کرد و به تبع آن انتقال تعارضات به مناطق پایین­دستی، ازجمله منطقه غرب آسیا را به دنبال داشت. اما پس از عصر جنگ سرد شاهد عملکرد سامانه بازدارندگی منطقه غرب آسیا، به عنوان یک نظم منطقه­ای پیچیده و آشوب هستیم که درقالب نظریه بازدارندگی پیچیده قابل­تبیین است. سامانه بازدارندگی پیچیده شامل زیرسامانه­ها و کنش گران متعدد است و یکی از مهم­ترین این کنش گران گروه­های پادسامانه ای است که از نقش تعیین کننده ای در زیرسامانه­های بازدارندگی در منطقه غرب آسیا برخوردارند. این بعد در ادبیات روابط بین الملل و مطالعات منطقه ای مغفول مانده است. لذا سوال پژوهش حاضر این است که نقش و کارکرد گروه های پادسامانه ای در سامانه بازدارندگی نظم منطقه­ای غرب آسیا چیست فرضیه این پژوهش این است که گروه­های پادسامانه ای ، موجب عملکرد سامانه بازدارندگی منطقه غرب آسیا، در شرایط عدم تقارن و ناهمجنسی قدرت می­شوند . براین اساس، هدف پژوهش حاضر، ارائه مدلی نظری در زمینه نقش گروه­های پادسامانه ای در سامانه بازدارندگی پیچیده، درجهت کمک به غنای ادبیات نظری روابط بین­الملل است. این پژوهش با استفاده از روش علی ساختاری کارکردی ساماندهی و تدوین شده است.

بازدارندگی پیچیده, بن بست راهبردی, قدرت مداخله گر, عدم تقارن قدرت, غرب آسیا, گروه های پادسامانه ای