مجتبی خزائی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
علیرضا تاب - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

به منظور بررسی اثر شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) به عنوان گیاه پوششی در کنترل علفهای هرز کلزای پاییزه، آزمایشی بصورت مزرعه ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1397-1396 در کیلومتر 35 نهاوند اجرا شد. شش تیمار شامل کاشت کلزای خالص (با و بدون علف هرز) و کلزا همراه با 25، 50، 75 و 100 درصد میزان کشت مطلوب شبدر (50 کیلوگرم در هکتار) به صورت افزایشی بودند. نتایج نشان داد که کاربرد گیاه پوششی اثر معنی داری در کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز در مقایسه با شاهد (تداخل تمام فصل با علف های هرز) دارد. به طوریکه تیمارهای کلزا+25، 50، 75 و 100 درصد تراکم مطلوب شبدر ایرانی توانست تراکم علف های هرز را به ترتیب 63، 66، 80، 91 درصد کاهش دهد. تیمارهای یاد شده به ترتیب سبب 35، 51، 58، 75 درصد کاهش وزن خشک علف های هرز شدند. عملکرد دانه در تیمارهای کلزا به همراه شبدر پایین تر از تیمار کلزای خالص بدون علف هرز بود اما در تیمارهای کلزا+75 و 100 درصد شبدر بالاتر از تیمار کلزای آلوده به علف هرز بود به طوریکه نسبت برابری زمین در این تیمارها به ترتیب 92/0 و 09/1 بودند. همچنین محتوی روغن در تمام تیمارهای کلزا به همراه شبدر با تیمار کلزای خالص بدون علف هرز برابر و بالاتر از تیمار کلزای آلوده به علف هرز بود. در نتیجه استفاده از شبدر ایرانی بهمراه کلزا می تواند به عنوان یک استراتژی کارا در مدیریت غیرشیمیایی علف های هرز مورد توجه قرارگیرد که ممکن است منجر به خدمات اکوسیستمی نظیر تثبیت نیتروژن و افزایش ماده آلی خاک نیز شود.

تراکم علف های هرز, خدمات اکوسیستم, محتوی روغن, عملکرد کلزا, مدیریت غیرشیمیایی علف هرز