محمود صفری - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
نادرقلی قورچیان - استاد گروه مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

طراحی برنامه درسی یکی از بخش های اصلی فرآیند تدریس و یادگیری در آموزش وپرورش به شمار می رود. برنامه درسی شامل برنامه درسی آشکار، پنهان، پوچ و فوق برنامه است. درواقع، برنامه درسی پوچ به بخش های حذف شده و نادیده گرفته شده از یک برنامه درسی اشاره دارد. در این پژوهش تلاش شد تا از طریق مطالعه کتابخانه ای و مرور کتاب ها، مقالات و اسناد مرتبط تحلیلی بر برنامه درسی پوچ انجام گیرد و عواملی که موجب پوچ شدن برنامه درسی در طول یک دوره تحصیلی می شوند شناسایی شوند. برنامه درسی پوچ در سه سطح رخ می دهد: بخشی از محتوای کتاب های درسی توسط سیاست گذاران، نویسندگان کتاب های درسی یا سیاستمداران، به دلیل عدم تناسب آن با نیازهای دانش آموزان و جامعه حذف و یا اضافه می شوند. بخش هایی از محتوای برنامه درسی در مدرسه توسط مسئولان و معلمان مورد کم توجهی یا حتی بی توجهی قرار می گیرند. درنهایت، بخش هایی از محتوای برنامه درسی به واسطه دانش آموزان که با زندگی واقعی آنها مرتبط نباشد، مورد توجه قرار نمی گیرند و جالب این که در این سطح هیچ گونه یادگیری هم رخ نمی دهد. هدف اصلی این پژوهش این است که به ارائه دیدگاه های نظری در مورد سه سطح برنامه درسی پوچ مبتنی بر نظام حاکم بر جامعه، مدرسه و دانش آموز بپردازد. درنهایت راهکارهایی را پیشنهاد می کنیم تا مانع پوچ شدن محتوا در برنامه ریزی و یا اجرای برنامه درسی شویم.

برنامه درسی, پوچ, عقیم