مصطفی میرزایی علی آبادی - کارشناسی ارشد مرکز تحقیقات بهداشت و ایمنی شغلی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
رضا اسمعیلی - کارشناسی ارشد مرکز تحقیقات بهداشت و ایمنی شغلی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
ایرج محمدفام - کارشناسی ارشد مرکز تحقیقات بهداشت و ایمنی شغلی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
مریم اشرفی - کارشناسی ارشد مرکز تحقیقات بهداشت و ایمنی شغلی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران

زمینه و هدف: عملیات پیگرانی یکی از فعالیت های تعمیر و نگهداری بوده که به منظور بررسی قابلیت های خط لوله درشرایط عملیاتی از طریق استفاده از توپک پیگرانی همراه با فشار بالای مایع / گاز (حدود 200 PSI) درپشت این توپک میباشد. که این فشار بالا به طور بالقوه خطرناک بوده و هرگونه خطای انسانی در طی این عملیات میتواند سبب شکستگیخطوط لوله و خروج توپک با فشار بسیار بالایی به بیرون شده و در نهایت منجر به نتایج و حوادث جبران ناپذیری از جمله ازبین رفتن تجهیزات به کار رفته در طی عملیات (از جمله خطوط لوله، جرثقیل، کمپرسوهای افزایش فشار و ...) و حتی مرگافراد شود. مطالعه حاضر با هدف سفارشی سازی تکنیک SPAR-H برای عملیات بازرسی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده ازشبکه های بیزین (BNs) به منظور ارزیابی هرچه دقیق تر و مطابق شرایط واقعیتر خطاهای انسانی در عملیات پیگرانی دریک شرکت انتقال گاز انجام گردیده است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر شامل دو مرحله اصلی می باشد. در مرحله اول، مدل SPAR-H BN با استفاده از اطلاعاتپیشین پیش بینی شده از پنل خبرگان در مورد عملیات پیگرانی و ورود این داده ها به شبکه بیزین در نرم افزار Agenariskنسخه 0، 5.0 گسترش داده شد. بنابراین در این مرحله جدول احتمالات شرطی مربوط به از گره های فاکتورهای شکلدهنده با استفاده از احتمالات پیشین (پنل خبرگان) ساخته شدند. جدول احتمال شرطی مربوط به گره خطا نیز با استفاده ازفرایند کد نویسی فرمول تکنیک SPAR-H در یک گره شبیه سازی شده به دست آمد. در مرحله دوم به منظور ارزیابی مدلتوسعه داده شده، یک مطالعه توصیفی برای برآورد احتمال خطاهای انسانی در عملیات پیگرانی در یک شرکت انتقال گاز درایران انجام شد. در این مرحله ابتدا، تجزیه و تحلیل کارایی سلسله مراتبی (HTA) با مشاهده مستقیم عملیات پیگرانی ومصاحبه با کارگران انجام شد. سپس مدل SPAR-H BN برای تخمین احتمال خطای انسانی مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها : مدل توسعه یافته بر روی زیر وظایف عملیاتی پیگرانی مورد آزمایش قرار گرفت. در این مطالعه موردی، میانگیناحتمال بروز خطای انسانی به ترتیب 0/184 به دست آمد که پایین تر از میانگین احتمال بروز خطای انسانی به دست امده از تکنیک SPAR-H بود (0/218)و بالاترین احتمال خطای انسانی مربوط به باز کردن شیر کیکربرای افزایش فشار بود. نتیجه گیری: کاربرد مدل توسعه یافته شرکت انتقال گاز را قادر می سازد تا احتمالات بروز خطای انسانی برای عملیاتپیگرانی را به طور دقیق تری محاسبه و تحلیل نمایند. علاوه بر این مدل SPAR-H در مقاله حاضر مبتنی بر شبکه هایبیزین بوده و قابلیت استفاده از احتمالات پیشین برای برآورد احتمال خطای انسانی را- در زمانی هایی که اطلاعات کاملی در مورد وضعیت فاکتورهای شکل دهنده عملکرد در دسترس نیست دارا می باشد.

خطای انسانی، واکاوی ریسک خطاهای انسانی (SPAR-H)، شبکه بیزین، عملیات بازرسی خط لوله (PIG)