فریدون لعل - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم پزشکی تهران
روح اله فلاح مدواری - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم پزشکی تهران
امیرحسین خوش اخلاق - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم پزشکی تهران

زمینه و هدف: درصد بالایی از اختلالات اسکلتی عضلانی در مشاغل مربوط به وضعیت بدنی نامناسب و طراحی ضعیفایستگاه های کاری می باشد. برای ایجاد تناسب ابعادی بین انسان و محیط کار ارائه اطلاعات انتروپومتریک ضروری می باشد.بنابراین پژوهش حاضر در نظر دارد با بررسی ارتباط بین متغیرهای انتروپومتریک با میزان ناراحتی در رانندگان، گامی درجهت کاهش اختلالات اسکلتی عضلانی در این حیطه بردارد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی_تحلیلی بر روی رانندگان مرد اتوبوسرانی درون شهری شهر زاهدان انجام گردید. نمونهگیری به صورت تصادفی با درج کد، نام اتوبوس و همچنین نام راننده جهت جلوگیری از تکرار، بر روی 60 راننده انجامگردید. دراین مطالعه علاوه بر متغیرهای سن، BMI ، نوبت کاری، لیستی از پارامترهای انتروپومتریک مرتبط با نشستن بر رویصندلی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین جهت بررسی اختلالات اسکلتی عضلانی و میزان ناراحتی رانندگان از چارت ناراحتیبدن (BDC) استفاده گردید. درنهایت برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی اسپیرمن جهت بررسی ارتباط بینابعاد بدن و میزان ناراحتی و همچنین آزمون های آماری توصیفی استفاده گردید. یافته ها: در این مطالعه میانگین و انحراف معیار سن افراد 11.39±39.93 سال بود. همچنین محدوده سنی رانندگان بین 25 تا 60 سال بود. ارتفاع نشستنگاه رانندگان دارای میانگین وانحراف معیار 6.31±141.97 بود. ارتفاع رکبی و ارتفاع چشم درحال نشسته نیز بترتیب دارای میانگین و انحراف معیار 3.79±47.55 و 6.64±129.00 بود. بیشترین میزان ناراحتی براساس چارت ناراحتی بدن نیز بترتیب در نواحی تحتانی کمر(33.3%)، فوقانی کمر(18.3%) و زانو (15%) بود. همچنین نتایجنشان داد ارتباط بین BMI با میزان ناراحتی در نواحی شانه، بازو و باسن مستقیم و معنی دار بوده است (P<0.05). ارتفاع چشم در حالت نشسته و ارتفاع نشسته نیز بترتیب با شدت ناراحتی در نواحی قوزک پا و آرنج رابطه ای معکوس و معنادارداشت (P<0.05). از دیگر نتایج مطالعه این بود که ارتباط ارتفاع رکبی تنها با اختلالات در ناحیه ی گردن معنادار بود یعنی بالا بودن ارتفاع رکبی باعث افزایش اختلالات در ناحیه گردن خواهد شد. ارتباط بین افزایش ارتفاع آنتروپومتریک شانه وافزایش اختلالات در ناحیه فوقانی کمر دررانندگان نیز مثبت بود.نتیجه گیری: با توجه به تحقیق حاضر میتوان نتیجه گیری کرد که بهتراست در بدو استخدام افراد جوان تر و با BMIمناسب بکار گمارده شوند. برگزاری برنامه های آموزشی درباره مسایل ارگونومی رانندگان و آموزش ورزشهای منظم می تواندگامی در جهت کاهش ناراحتی های اسکلتی عضلانی بویژه کمردرد درمحیط های کاری باشد. همچنین بانک اطلاعاتیانتروپومتریک منطقه ای رانندگان می تواند در طراحی محیط کاریشان مفید واقع گردد.

آنتروپومتری، رانندگان اتوبوس، BDC ، MSDs