تحلیل وضعیت مدیریت ریسک های HSE با استفاده از تکنیک AHP و TOPSIS

زمینه و هدف: با پیشرفت صنعت و فناوری، با وجود ایجاد رفاه برای انسان خطرات و ریسک های بسیاری نیز به جود آمدهاست. مدیریت ایمنی و بهداشت از مهمترین بخش های هر سیستم است که با استفاده از تکنیک های مختلف ارزیابی ریسکبه شناسایی، مقابله و حذف خطرات میپردازد. هدف مطالعه حاضر شناسایی ریسک های ایمنی، تحلیل و رتبه بندی ریسک هاو ارائه پیشنهادات و راهکار های کنترلی و پیشگیرانه با استفاده از روش AHP و TOPSIS می باشد.مواد و روش ها : برای ارزیابی ریسک از روش های آنالیز ایمنی شغلی (JSA)، تجزیه و تحلیل عوامل شکست (FMEA) و ازروش تصمیم گیری گروهی (دلفی) استفاده شد و نتایج با استفاده از روش AHP و TOPSIS رتبه بندی و تجزیه تحلیل شدند.نتایج: در رتبه بندی شاخص های، ایمنی، هزینه، کیفیت و زمان با استفاده از روش AHP شاخص ایمنی بیشترین امتیاز الویتبندی را بدست آورد. بنابر نتایج روش دلفی 20 ریسک شناسایی شدند که نتایج آنالیز AHP و TOPSIS نشان داد ضرباتمکانیکی و پرتاب اشیاء با وزن 0/187 و 0/158 در اولویت اول و دوم قرار دارند و ریزش مواد از لحاظ اهمیت با وزن آخرین رتبه را کسب کرد. نتایج روش JSA و FMEA توانستند 81 ریسک را شناسای کردند که پس از آنالیز نهایی، 16 خطردارای سطح ریسک غیرقابل قبول، 23 خطر در حد مناسب، 38 خطر قابل قبول با تجدید نظر و 4 خطر دارای سطح ریسکجزئی شناسایی شدند. ارزیابی کمی ریسک ها در زمان انجام و پس از اقدام اصلاحی نشان داد که به ترتیب 91/89%، 6/57% و3/50% از ریسک ها از نوع ریسک های کم، متوسط و ریسک های بالا می باشند. نتایج حاصل از محاسبات تعیین درجهمخاطره پذیری در این بخش نشان داد، خطرات ضربات مکانیکی و حریق به ترتیب با محدوده ریسک 0/754 و 0/930 باتعداد 3 مورد از پر مخاطره ترین ریسک ها ولی با احتمال کم می باشند که با توجه به وزن شاخص ضربات مکانیکی (0/187) درتحلیل AHP می توان مشاهده نمود که ریسک این خطر در اولویت توجه قرار دارد.نتیجه گیری: با توجه به این که صنایع پتروشیمی دارای زمینه حوادث متعددی به لحاظ شرایط جغرافیایی و سیستماتیکیمی باشد، لذا ارزیابی و مدیریت ریسک می تواند در به کنترل درآوردن خطرات بالقوه نقش بسیار مهمی را ایفا کند. بر اساسمیزان ریسک های موجود در این صنعت، آموزش کارگران و نظارت بر کار آنها و همچنین طراحی و استفاده از کنترل هایمهندسی یکی از مهمترین راهکار های موجود در پیشگیری و کنترل خطرات شناسایی شده می باشد.

Keywords:

مدیریت ریسک HSE , حادثه , خطر , AHP , TOPSIS