ارزیابی خطرات تهدید کننده ایمنی بیمار در بخش CCU به روش HFMEA فازی

زمینه و هدف: یکی از ارکان اصلی کیفیت خدمات سلامت ، مدیریت خطرات تهدید کننده ایمنی بیمار می باشد ، اینپژوهش با هدف ارتقاء ایمنی بیمار ، به ارزیابی ریسک خطرات بالینی در بخش مراقبت های ویژه قلبی یکی از بیمارستان هایآموزشی بزرگ شهر مشهد با استفاده از تکنیک تحلیل حالات و اثرات نقص در مراقبت های سلامت (HFMEA) در سال1396 پرداخته است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه موردی از نوع ترکیبی (کمی- کیفی، توصیفی- مقطعی) می باشد ، که طی آن ابتدا از بین شش فرآیند بالینی مشخص شده در بخش CCU بیمارستان امام رضای مشهد ، فرآیند اولویت دار برای ارزیابیریسک خطرات، با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy Analytical Hierarchy Process) (AHP) بر مبنایمقایسه زوجی انتخاب گردید . سپس از بین صاحبان و خبرگان فرآیندهای بالینی بخش ، به روش نمونه گیری مبتنی برهدف ، تعداد 8 نفر بعنوان اعضای تیم ارزیابی ریسک اتتخاب شدند . سپس داده ها از طریق مشاهده مستقیم ، بررسی سوابقو اسناد و تکنیک بحث گروهی متمرکز (FGD)، بر اساس دستورالعمل تکنیک HFMEA ، گردآوری و ضمن تعیین حالاتنقص و خطا ، درجات شدت و احتمال وقوع و نمره ریسک خطرات ، تحلیل درخت تصمیم گیری و تعیین علل خطاهایاحتمالی ، بعد از اجماع نسبی نظرات گروه در ستون مربوطه وارد کاربرگ مخصوص گردید. ضمنا در این پژوهش برای تعییناقدامات اصلاحی از تئوری حل مساله به روش ابداعی استفاده شد و داده ها با استفاده از نرم افزار 2013 Excel به روش هایآمار توصیفی ، مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: براساس نتایج حاصله فرآیند دارودهی بیماران ، بعنوان فرآیند اولویت دار جهت ارزیابی ریسک انتخاب شد . دراین فرآیند که متشکل از 5 مرحله و 14 زیر فرآیند بود در مجموع تعداد 50 حالت نقص و خطای بالقوه شناسایی شد. از نظرسطح مداخله ، از بین چهارسطح بحرانی ، فوری ، برنامه ریزی و نظارتی ، 66 % خطاها در سطح برنامه ریزی ، طبقه بندیشدند. ضمنا 15 مورد از حالات خطا به عنوان ریسک غیرقابل قبول ارزیابی و جهت ادامه تحلیل به درخت تصمیم گیریمنتقل شدند که برای این خطاها تعداد 51 علت ریشه ای تاثیرگذار شناسایی گردید . همچنین از بین سه استراتژی مقابله ایحذف ، کنترل و پذیرش ، برای 84/4% خطاها ، استراتژی کنترل (و کاهش) برگزیده شد. نتیجه گیری: یکی از فرآیند های حیاتی در بیمارستان ها ، فرآیند دارودهی به بیماران می باشد که در بعضی موارد ممکناست به دلیل اشتباهات دارویی ، به جای درمان ، آسیب های جانی ، افزایش هزینه ها و طولانی شدن مدت اقامت دربیمارستان را بدنبال داشته باشد لذا اجرای صحیح این فرآیند ، نقش کلیدی در روند درمان و مراقبت از بیماران بخصوص دربخش های مراقبت ویژه دارد. تکنیک HFMEA با رویکرد پیشگیرانه و آینده نگر و تمرکز برخطاهای سیستمی به جایخطاهای فردی، باعث افزایش توافق بر نقاط ضعف فرآیندی و عوامل سازمانی شده، بنابر این می تواند در شناسایی و رفع عللریشه ای خطاها در فرایند های بخش حساس و پیچیده CCU نقش موثری ایفاء نماید.

Keywords:

ایمنی بیمار , ارزیابی ریسک , تکنیک HFMEA , بخش CCU , خطاهای دارویی , AHP فازی