ارائه رویکرد پیاده سازی سیستم مدیریت شرایط اضطراری در صنایع متوسط کشور

مساله و مشکل: شرایط اضطراری و پیامدهای آن، یکی از چالشهای مهم و تهدید کننده در صنایع محسوب میشود کهمیتواند خسارات وسیعی به صنایع وارد نماید و اعتبار آن را زیر سوال ببرد. در مجموع صنایع متوسط در ایران از وضعیتایمنی و مدیریت بحران نسبتا ضعیف تری نسبت به صنایع بزرگ مانند صنایع نفت و گاز برخوردار هستند. مطالعه حاضر بهپیاده سازی سیستم مدیریت شرایط اضطراری و چالش های پیش رو و راه حل های آنها در یکی از صنایع متوسط می پردازد.هدف کاربردی: این مطالعه به دنبال ارائه رویکردی است تا به صنایع متوسط و کوچک نحوه پیاده سازی سیستم مدیریتشرایط اضطراری را نشان دهد و این صنایع بتوانند با استفاده از چک لیست ارائه شده به صورت کارآمد این سیستم را پایش ومورد ارزیابی قرار دهند و به صورت مستمر به بهبود این سیستم بپردازند.روش کار: این مطالعه کاربردی در سال 1398 در یکی از صنایع متوسط در ایران انجام شده است. در مرحله اول یک سناریوبرای اطفاء حریق احتمالی در صنعت مورد نظر با تیمی متشکل از واحد HSE ، مسئول آموزش، سرپرست سالن ها و مسئولواحد تعمیرات و نگهداری تدوین شد. در مرحله بعد چک لیستی محقق ساخته برای ارزیابی شرایط اضطراری تهیه شد. بهمنظور تهیه این چک لیست، تیمی متشکل از متخصصین ایمنی، مدیریت بحران و بهداشت حرفه ای حضور داشتند. ابتدامعیارهای مهم برای مدیریت شرایط اضطراری شناسایی و مورد تایید همه متخصصین قرار گرفت. این معیارها عبارتند از: 1.فرایند برنامه ریزی شامل برنامه ریزی، واگذاری وظایف و مسئولیت ها می باشد 2. سیستم ها و دستورالعمل ها که شاملزیرساخت های مقابله، تجهیزات، اتاق های فکر، منابع است. 3. آموزش و مانور که شامل برنامه های آشنا سازی، تست،مانورهای میدانی و دور میزی می باشد. در ادامه بر اساس مطالعات کتابخانه ای و استفاده از تجارب متخصصین چک لیستیتهیه شد و در جلسه بعدی هر سوال مورد نقد و بررسی قرار گرفت (بعضی سوالات حذف شدند، برخی از لحاظ نگارشی اصلاحشدند و برخی از سوالات با هم ترکیب شدند و یک سوال را به وجود آوردند) و چک لیست نهایی تدوین شد. این چک لیستاز طیف لیکرت پنج تایی استفاده می کند. در مرحله سوم این چک لیست برای هر سالن (در مجموع پنج سالن)، به وسیلهتیم HSE این صنعت (دو نفر) و سرپرست همان سالن مورد ارزیابی، تکمیل شد. در مرحله چهارم، اطلاعات جمع آوری شدهمورد نقد و بررسی قرار گرفتند و نقاط ضعف و قدرت شناسایی شدند. در مرحله پنجم، طی جلسه ای با مدیریت و حضور فعالمهندس مکانیک صنعت، سرپرست واحد تعمیرات و نگهداری، سرپرستان همه سالن ها، مسئول واحد آموزش و تیم HSEصنعت، برای نقاط ضعف شناسایی شده، راه کارهایی عملی پیشنهاد شد که با تایید و دستور مدیریت به اجرا درآمدند. در انتهاپس از رفع عدم انطباق ها، شرایط دوباره ارزیابی شد.یافته ها: در سناریوی تهیه شده تیم های مقابله و اقدامات هر تیم به صورت اختصاصی نگاشته شد. چک لیست نهایی از سهقسمت تشکیل شده است و در مجموع 21 سوال با طیف لیکرت دارد. نحوه تعیین امتیاز به گونه ای است که امتیاز نهاییعددی است بین صفر تا صد. در ارزیابی مرحله اول امتیاز بدست آمده 20 بود که وضعیت تاسف بار گزارش شد. تقریبا در هرسه معیار مورد ارزیابی، عدم انطباق های بسیاری گزارش شد. برای فائق آمدن بر عدم انطباق ها به این ترتیب عمل شد: واحدحراست کارخانه موظف شد تا در مرحله اول برق و گاز را قطع بکند و سپس به آتشنشانی و اورژانس منطقه تماس گرفته ودرخواست کمک کند. واحد HSE مسئول به صدا در آوردن آژیر اعلام حریق در سالن ها شد. به همه پرسنل آموزش داده شدتا با شنیدن صدای آژیر به مناطق امن مشخص شده بروند. سرپرستان مسئول شمارش پرسنل تحت امر خود شدند و به این منظور فرم هایی تهیه شد. تیم اطفاء حریق از بین پرسنل کارخانه بر اساس داشتن چند ویژگی انتخاب شدند وظیفه شانبرای شرایط اضطراری تعیین و به آنها ابلاغ شد که در ادامه زیر نظر واحد آموزش برای دوره های اطفاء حریق به صورتتخصصی فرستاده شدند و مدرک دریافت کردند. برای هر اقدامی که باید انجام شود دستورالعملی تهیه شد و به افراد آموزشداده شد. فایرباکس ها نیاز به تعمیرات اساسی داشتند که تیم تعمیرات و نگهداری موظف به خرید اقلام مورد نیاز و راه اندازیفایرباکس ها شد. مسیر دسترسی به فایرباکس ها و کپسول های اطفاء حریق به وسیله خط کشی مشخص شد و به همه اعلامشد تحت هیچ شرایط حق ندارند چیزی را در این مناطق قرار دهند. تیم HSE بر اساس نوع و مقدار مواد سوختنی موجود،کپسول های متناسب با نوع ماده سوختنی و به تعداد لازم را اختصاص داد و جانمایی برخی کپسول ها را تغییر داد. مدیریتکارخانه تمام عملیات را زیر نظر داشت و منابع مورد نیاز را به موقع تخصیص می داد. در انتها، وضعیت سیستم شرایطاضطراری دوباره مورد ارزیابی قرار گرفت که این بار امتیاز بدست آمده 76 گزارش شد و به منظور بهبود مستمر برنامه ریزیشد تا مانوری در سطح کارخانه اجرا شود تا تیم ها به هماهنگی لازم دست یابند.

Keywords:

سناریو نویسی , مدیریت بحران , آموزش , مقابله