طاهره شرقی - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فاطمه برزگری - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
سرور مرتضایی سنجابی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

یکی از مولفه های موثر در نگهداری از دارایی های مشترک سرمایه اجتماعی است. حفر قنات در گذشته بدون ایجاد سرمایه اجتماعی موثر غیرممکن بوده است؛ امروزه با توجه به تحولات مدیریت منابع آب، سیاست های اشتغالزایی و ایجاد فرصت های شغلی متنوع در سطح روستاها، روند افزایش تقاضا برای آب در مصارف مختلف و عدم توانایی دولت در حفاظت از منابع آبی منجر به توجه به نقش و جایگاه سرمایه اجتماعی برای حفاظت از آب و سازه های آبی مانند قنوات گردید. هدف کلی این پژوهش، بررسی نقش سرمایه اجتماعی در حفاظت و نگهداری از قنوات است. جامعه آماری این پژوهش، کشاورزان دهستان شیرکوه شهرستان تفت بودند که بر اساس نمونه گیری تصادفی متناسب انتخاب گردیدند. براساس فرمول کوکران نمونه ای 132 نفری بدست آمد. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه ای بود که گروهی از کارشناسان روایی آن را تایید کردند و برای تعیین پایایی آن ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. برای مقیاس های سرمایه اجتماعی و نگرش نسبت به حفاظت قنات به ترتیب 0.87 و 0.86 بدست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و نگرش نسبت به حفاظت قنوات رابطه مثبت معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد؛ از بین ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی، بعد ارتباطی بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد؛ کشاورزانی که از قنوات برای آبیاری مزارع استفاده می کردند از سرمایه اجتماعی بالاتری برخوردار بودند.

سرمایه اجتماعی، حفاظت از قنوات، نگرش، تفت