ابراهیم قاسمی - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ۸۳۱۱۱-۸۴۱۵۶، ایران
محمد حسین صفری فروشانی - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ۸۳۱۱۱-۸۴۱۵۶، ایران
مسعود علیخانی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ۸۳۱۱۱-۸۴۱۵۶، ایران
جواد شیرانی شمس آبادی - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ۸۳۱۱۱-۸۴۱۵۶، ایران

در این پژوهش، تفاوت­های متابولیک و وضعیت ضد­اکسیداتیو، تغییرات وزن و عملکرد تولیدی شمار 12 راس گاو هلشتاین یک­بار زایش (وزن زایش 48±643) در مقایسه با 15 راس گاو چندبار زایش (وزن زایش 65±773) طی دوره انتقال بررسی شدند. نمونه خون جهت تجزیه فراسنجه­های متابولیک و ضد­اکسیداتیو در روزهای 14-، 1+ و 21+ (نسبت به زایمان)، وزن بدن و نمره بدنی در روزهای 21-، 1+ و 21+، مصرف خوراک در کل دوره و تولید شیر اندازه­گیری شد. خوراک مصرفی بین دو گروه پیش از زایمان مشابه بود ولی پس از زایمان، مصرف خوراک، تولید شیر و راندمان تولید شیر در گاوهای چندبار زایش بیشتر از گاوهای یک­بار زایش بود. وزن بدن و نمره بدنی در هر دو گروه گاوهای یک­بار و چندبار زایش روندی کاهشی در طی دوره انتقال داشتند ولی گاوهای چندبار زایش شدت توازن منفی انرژی (02/0P=) و تمایل (07/0P=) به کاهش وزن بیشتری پس از زایمان داشتند. غلظت اسیدهای چرب غیراستریفه، بتاهیدروکسی بوتیرات و کلسترول در هر دو گروه مشابه بود، هرچند سطح گلوکز خون گاوهای یک­بار زایش بیشتر از گاوهای چندبار زایش بود. از لحاظ وضعیت ضداکسیداتیو، غلظت مالون دی آلدهید زمان زایمان بیشتر و کل ظرفیت آنتی اکسیدانی پس از زایمان کمتری برای گاوهای یک­بار زایش نسبت به چندبار زایش مشاهده شد. از نظر ارتباط بین فراسنجه­های مختلف با عملکرد، سطح مالون دی­آلدهید خون همبستگی معنی­دار بالایی با توازن انرژی و همچنین عملکرد تولیدی گاوها داشت. نتایج نشان می­دهد گاوهای یک­بار زایش تحت شرایط تنش اکسیداتیو بیشتری نسبت به گاوهای چندبار زایش هستند ولی شدت بار متابولیک و توازن منفی انرژی کمتری طی دوره انتقال دارند.

دوره انتقال, یک بار زایش, چندبار زایش, وضعیت ضداکسیداتیو, وضعیت متابولیک