رقیه نبی لو - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد ژنتیک و اصلاح نژاد دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
محمد باقر زندی باغچه مریم - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
محمدطاهر هرکی نژاد - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

استفاده از نشانگرهای مولکولی در سال­های اخیر جهت تعیین تنوع ژنتیکی بین جمعیت­ها و گونه­های مختلف جانوری کاربرد گسترده­ای یافته است. مطالعات ژنتیک مولکولی، مقایسه تنوع ژنتیکی درون و بین نژادها و بازسازی از تاریخ نژاد و جمعیت اجدادی را امکان­پذیر می­نماید .این تحقیق با بررسی ساختار ژنتیکی در نژادهای بومی و خارجی با استفاده از 50000 نشانگر SNP با هدف شناسایی تنوع ژنتیکی انجام شد. اطلاعات ژنوتیپی مورد نیاز از پروژه Ovine HapMapشامل نژادهای بومی (نژاد افشاری، مغانی و قزل) و خارجی (نژاد دورپر، مرینوس و رامنی) اخذ گردید. آنالیز آماری با استفاده از چندین روش لایه­بندی جمعیت، بررسی ساختار جمعیت با استفاده از آمار چند متغیره بیزی و روش مبتنی بر مدل بررسی شد. نتایج به دست آمده از آنالیز مشخص مولفه­های اصلی، تفکیک نژادهای ایرانی و خارجی را به خوبی نشان داد و هر دو تصویر آشکاری از ساختار ژنتیکی جمعیت­های مورد بررسی را نشان داد. در روش DAPC، برای ارزیابی شمار بهینه خوشه با معیار ارزیابی BIC، 4K=بهترین نتیجه را نشان داد. علی رغم این که در این مطالعه از روش­های مختلف برای بررسی ساختار جمعیت استفاده شد، همه این روش­ها توانستند ساختار جمعیت­های بومی و خارجی را متمایز از هم نشان دهند که نژادهای ایرانی بررسی شده (افشاری، مغانی و قزل) در مقایسه با نژادهای خارجی دارای تشابه ژنتیکی بیشتری بوده و در یک گروه نژادی و نژادهای دورپر، مرینوس و رامنی در گروه­های مجزای ژنتیکی قرار گرفتند. البته زمانی که نژادهای داخلی به تنهایی مورد بررسی قرار گرفتند. این نژادها از لحاظ ژنتیکی کاملا از هم متمایز بودند و میزان آماره تمایز جمعیتی Fst برای نژادهای افشاری، مغانی و قزل به ترتیب 038/0، 107/0 و 298/0 برآورد شد.

آنالیز لایه بندی جمعیت, تنوع ژنتیکی, نژاد بومی