ندا شیخ - دانشجوی دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ابوالفضل زالی - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
مهدی گنج خانلو - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
آرمین توحیدی - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

یکی از راهکارهای ارائه شده برای بهبود وضعیت سلامت گاوهای شیری پس از زایش، تغذیه منابع اسیدهای چرب غیراشباع است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر منابع مختلف چربی بر ماده خشک مصرفی، تولید و ترکیب های شیر و متابولیت­های خونی در دوره انتقال در گاوهای شیری هلشتاین بود. شمار 35 راس گاو هلشتاین چند بار زایش آبستن (حدود 21 روز پیش از زایش) انتخاب و به طور تصادفی به یکی از پنج تیمار آزمایشی شامل: 1) شاهد (منبع اسیدهای چرب اشباع)، 2) مکمل CLA، 3) دانه کتان اکسترود، 4) مخلوط دانه کتان اکسترود و CLA و 5) کنجاله و روغن کلسیمی کنجد اختصاص داده شدند. ماده خشک مصرفی و تولید شیر، روزانه اندازه­گیری شد. نمونه­های خون در روزهای 21-، 14-، 7-، 3-، 0، 3، 7، 14 و 21 نسبت به زمان زایش برای تعیین غلظت گلوکز، کلسترول، تری­گلیسیرید، لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) و اسیدهای چرب آزاد غیراستریفیه پلاسما (NEFA) گرد­آوری شد. ماده خشک مصرفی، کمیت و کیفیت شیر، غلظت NEFA و تری گلیسیرید پلاسما تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0P˃). در دوره پس از زایش، غلظت گلوکز پلاسما در تیمار CLA در مقایسه با جیره­های شاهد، کتان و مخلوط کتان و CLA بالاتر بود (05/0P˂). تیمار کنترل، بالاترین غلظت LDL را داشت (05/0P˂). غلظت کلسترول تیمار شاهد در روزهای 7 و 14 پس از زایش در مقایسه با دیگر تیمارها بالاتر بود (05/0P˂). به طورکلی تغذیه اسیدهای چرب غیراشباع بر عملکرد تاثیری نداشت ولی موجب بهبود فراسنجه­های خونی شد.

کتان اکسترود, کنجاله کنجد, CLA