علیرضا گوهریان - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کمال سادات اسیلان - دانشیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
سیروس منصوری فر - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

به­منظور مطالعه رفتار جوانه­زنی دو جمعیت علف هرز توق آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملآ تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. رفتار جوانه زنی دو جمعیت توق در سطوح مختلف خشکی ، شوری، دماهای ثابت و دماهای متناوب (روز/شب)، دوره های مختلف روشنایی/ تاریکی و دماهای بالا مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا قوه نامیه و وزن هزاردانه بذور جمع آوری شده دو جمعیت کرج و اهواز تعیین و سپس درصد جوانه زنی بذور این علف هرز در پاسخ به تیمارهای فوق الذکر اندازه گیری شدند. با افزایش شدت خشکی و شوری درصد جوانه زنی، در هر دو جمعیت به­طور معنی داری کاهش یافت، اما مقاومت توده اهواز در برابر تنش شوری و خشکی بیش­تر بود. جوانه زنی بذور توده کرج و اهواز در پتانسیل اسمزی 4/0- مگاپاسگال به­ترتیب 25/50 و 75/61 درصد و در شوری300 میلی مولار کلرید سدیم به­ترتیب 75/10 و 5/18 درصد بود. در بین دماهای ثابت بیش­ترین درصد جوانه زنی توده کرج (25/85 درصد) و توده اهواز (75/87 درصد) در دمای 30 درجه سلسیوس بود. در بین دماهای متناوب، بیش­ترین درصد جوانه زنی توده کرج (25/93 درصد) و توده اهواز (75/96 درصد) در دماهای روز/شب 35/20 درجه سلسیوس ثبت شد. قرارگیری بذور توق در دماهای بالاتر از 100 درجه سلسیوس باعث کاهش معنی دار درصد جوانه زنی آن ها شد، اما مقاومت توده اهواز بیش­تر بود. با استفاده از نتایج این تحقیق شاید بتوان از روش های غیرشیمیایی مدیریت این علف هرز از جمله غرقاب، کنترل مکانیکی، دمایی، آفتاب­دهی و استفاده از خاک­پوش جهت کنترل آن استفاده کرد که مدت زمان غرقاب و کنترل دمایی و آفتاب­دهی خاک بهتر است برای جمعیت اهواز بیش­تر باشد.

توق, جوانه زنی, خشکی, دما, شوری