عباس میرشکاری - استادیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
صابر علائی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران

حق اولویت در خرید، صاحبان حق را قادر می سازد تا بتوانند مال مورد حق را که فروخته شده یا اینکه در حال فروش می باشد، به مالکیت خود درآورند. بررسی این حق در حقوق سایر کشورها می تواند در حقوق داخلی راهگشا باشد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی گردآوری شده است. به طور خلاصه، حق اولویت pre-emption right در نظام حقوقی کامن لا به دو نوع حق اولین امتناع ROFR و حق اولین ایجاب ROFO تقسیم می شود که دارای منشا قانونی یا قراردادی می باشند. این حقوق به مرحله قبل از انعقاد قرارداد توجه دارند و با وجود کارکرد مشابه با مفهوم حق شفعه در حقوق داخلی، دارای تفاوت اساسی با آن هستند. نهاد حقوقی droits de préemption در حقوق فرانسه مشابه حق اولویت در حقوق کامن لا است. نهاد Vorerwerbsrecht در حقوق آلمان، با نهاد حق شفعه قرابت بیشتری دارد. در هر دو نهاد، حق بعد از فروش مال به مشتری به­وجود می­آید و با اندک تسامحی می­توان آن دو را یکی پنداشت. قرارداد حق شفعه و قرارداد حق اولویت به مفهومی که در کامن لا و حقوق نوشته وجود دارند، در حقوق ایران نیز معتبر هستند.

حق اولویت, حق شفعه, حق اولین امتناع, حق اولین ایجاب