یداله چاشنی دل - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری- ریاست دانشکده علوم دامی و شیلات
حسین کلارستاقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علیرضا جعفری صیادی - عضو هیات علمی گروه علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

سابقه و هدف: ضایعات سیب زمینی می تواند به عنوان یک ماده خوراکی غنی از انرژی در جیره مصرفی دام های پرواری مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مقدار انرژی قابل متابولیسم در این محصول برابر با انرژی دانه جو است ولی نشاسته آن در شکمبه آهسته-تر تخمیر می شود. مطالعات علمی روی دام های پرواری این نکته را نشان داد که فرآوری ضایعات سیب زمینی به روش پختن و سایر روش های فرآوری آن در جیره مصرفی نشخوارکنندگان، دارای اثرات بهبوددهنده بر عملکرد رشد و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی است. با توجه به این نکته، این تحقیق به منظور بررسی تاثیر جایگزینی دانه جو با سطوح مختلف ضایعات پخته شده سیب زمینی در جیره بر عملکرد رشد، قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و ویژگی های کیفی و کمی لاشه بره های نر پرواری زل انجام شد. مواد و روش ها: برای انجام این تحقیق، تعداد 20 راس بره نر زل با میانگین وزن اولیه 2± 33 کیلوگرم و سن 15± 195 روز، در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار به مدت80 روز، پروار شدند. تیمارها شامل چهار جیره غذایی حاوی صفر، 15، 30، و 45 درصد ضایعات سیب زمینی پخته شده جایگزین دانه جو بر اساس ماده خشک بودند. یافته ها: نتایج مربوط به صفات عملکردی نشان داد که بره هایی که جیره های حاوی 30 و 45 درصد ضایعات سیب زمینی پخته شده دریافت کردند نسبت به دو گروه دیگر وزن پایانی بالاتری داشتند (05/0> P) در حالی که میزان خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی بره ها تحت تاثیر جیره های غذایی قرار نگرفت. نتایج قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی نشان داد که جیره های حاوی 45 درصد ضایعات سیب زمینی پخته شده دارای بالاترین قابلیت هضم ظاهری ماده خشک و جیره شاهد دارای بالاترین قابلیت هضم ظاهری پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی بود (05/0> p). نتایج تجزیه ترکیبات شیمیایی لاشه بره ها نشان داد که استفاده از سطوح مختلف ضایعات سیب زمینی تنها بر درصد رطوبت لاشه تاثیر معنی داری داشت (05/0> P) و خصوصیات لاشه بره ها بین گروه های مختلف آزمایشی دارای اختلاف آماری معنی داری نبودند. نتیجه گیری: نتیجه کلی تحقیق نشان داد که با توجه به نتایج عملکرد رشد به خصوص افزایش وزن نهایی همراه با افزایش سطح مصرف ضایعات پخته شده سیب زمینی و نیز افزایش قابلیت هضم ماده خشک جیره، این ضایعات فرآوری شده جایگزین مناسبی برای دانه جو به عنوان منبع انرژی در جیره است. همچنین استفاده از سطوح مختلف ضایعات پخته شده سیب زمینی بر خصوصیات لاشه بره های پرواری در پایان آزمایش تاثیر معنی داری نداشت.

افزایش وزن, قابلیت هضم, کیفیت لاشه, پسماند سیب زمینی, بره پرواری