طیبه چمن - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران
پریسا مهاجری - استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران
علی عرب مازار یزدی - استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

در این مقاله، الگویی برای شناسایی عوامل موثر بر فرار مالیاتی ایران با تاکید بر توسعه مالی طی دوره زمانی 1357 تا 1393 معرفی و برآورد شده است. جهت تخمین مدل از روش خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نخست رابطه بلندمدتی میان فرار مالیاتی با متغیرهای توضیحی (توسعه مالی، نرخ باسوادی، اندازه دولت و سهم ارزش افزوده بخش صنعت از GDP) وجود دارد. دوم توسعه مالی، تاثیر منفی و معنی داری (در کوتاه مدت و بلندمدت) بر فرار مالیاتی دارد؛ به این معنا که با افزایش توسعه مالی، فرار مالیاتی کاهش می یابد که با انتظارات نظری سازگار است. سوم نرخ باسوادی و سهم ارزش افزوده بخش صنعت از GDP و اندازه دولت اثر منفی و معنی داری بر فرار مالیاتی دارند و با افزایش هر یک، فرار مالیاتی کاهش می یابد. همچنین متغیرهای درآمد سرانه و پیچیدگی مالیاتی دارای تاثیر معناداری بر فرار مالیاتی نبودند.

فرار مالیاتی, توسعه مالی, پیچیدگی مالیاتی, اندازه دولت, سهم ارزش افزوده بخش صنعت از کل GDP, درآمد سرانه