محمد یزدانی نسب - دکترای جامعه شناسی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

پژوهش حاضر درصدد تحلیل گفتمان بازنمایی هویت در مستندهای پخش شده سیما ( اشرف و هویدا ) است. جهت تحلیل مسئله از رویکرد نظری برساخت گرایی، بازنمایی و تحلیل گفتمان و روش پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف استفاده شده است. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که مولفه های قدرت، ثروت، شهوت، شجاعت، اشرافی گری، وفاداری به شاه، عقده، عاری از عشق بودن و اختلاف با زنان دربار، سازنده هویت اشرف هستند و سه مولفه ثروت، قدرت و شهوت مثلث شخصیت اشرف را تشکیل می­دهند. همچنین مولفه های هویت هویدا نیز شامل بهایی بودن، فساد، غیر ملی و امریکایی بودن، تدارکاتچی بودن و دوگانگی شخصیت بوده است. نتایج نشان می­دهد که برخی از این دال­ها، در تقابل و برخی دیگر سازگار با کلان گفتمان ضد پهلوی هستند. در نهایت این دو مستند در برخی مولفه ها از انسجام موضعی برخوردار نیستند و روایت های متناقضی ارائه می دهند که به انسجام کلی متن آسیب می زند. مقایسه این دو مستند حاکی از برخی تناقض ها در بازنمایی هویت کارگزاران گفتمانی مشترک است.

تحلیل گفتمان, رسانه ملی, انقلاب اسلامی, هویدا, اشرف