یعقوب نوذری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و صنایع غذایی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایزان.
مرتضی چاجی - دانشیار،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، عضو هیات علمی، تخصص: غذا و تغذیه دام، اهواز، ایران.

این پژوهش با هدف تعیین اثر استفاده از برگ پنج انگشت به عنوان جایگزین یونجه در جیره بزغاله های نر پرواری بر عملکرد، تخمیر شکمبه ای، قابلیت هضم مواد مغذی و بعضی فراسنجه های خونی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1- جیره شاهد (فاقد برگ پنج انگشت) و 2- جایگزینی 60 درصد (معادل 18 درصد کل جیره) برگ پنج انگشت با یونجه در جیره شاهد بود. در این آزمایش از 16 راس بزغاله نر با میانگین وزن 2±18 کیلوگرم و سن 4/5 ماه در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار و هشت تکرار به مدت 60 روز استفاده شد. مصرف خوراک، تغییرات وزن در هر 15 روز و ضریب تبدیل خوراک اندازه گیری و محاسبه شدند. ماده خشک مصرفی، قابلیت هضم مواد مغذی، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی کل دوره تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. غلظت کلسترول (p=0/07) و نیتروژن اوره ای خون (p=0/08) دا م های تغذیه شده با جیره حاوی برگ پنج انگشت در مقایسه با گروه شاهد تمایل به کاهش و غلظت گلوکز (p=0/08) تمایل به افزایش داشت. غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه و pH در تیمار حاوی برگ پنج انگشت کاهش معنی دار داشت (0/05> P). بنابراین، از برگ گیاه پنج انگشت می توان تا 18 درصد در تغذیه بزغاله های پرواری به عنوان جایگزین مناسبی برای 60 درصد از علوفه یونجه بدون اثر منفی بر قابلیت هضم و عملکرد آنها استفاده کرد.

افزایش وزن روزانه, تخمیر شکمبه ای, ضریب تبدیل غذایی, قابلیت هضم, نیتروژن اوره ای خون